چکیده:
سلوک حرکت نفس ناطقه به سوی خداست و هر عمل سلوکی پاره‌ای از حرکت آن نفس به سوی غایت هستی است. این یک حرکت استکمالی است که از حرکت جوهری نفس ناطقه بر‌می‌خیزد. نفس در صورت‌های اخلاقی و سلوکی به مثابۀ کمالات جوهری حرکت می‌کند؛ ولی این حرکت نه حرکت جوهری عرضی، بلکه حرکت  طولی و حرکت برداری است.  حرکت جوهری طولی با انتقال موضوع در فعلیت‌ها، در سلسلۀ طولی جهان هستی واقع می‌شود. حرکت جوهری برداری که از نوآوری‌های استاد علی عابدی شاهرودی است با مؤلفه‌های خاصی در پی ترکیب حرکت جوهری عرضی و طولی و به گونۀ شتابدار به وجود می‌آید. حرکت جوهری استکمالی به امکان استعدادی و استکمال وجودی و قوای قلبی وابسته است تا زمینۀ حرکت فراهم گردد و با استکمال، تکامل وجودی و اشتداد وجودی رخ دهد و با فعلیت  قوای قلبی همانند لطائف سبعه سلوک به سوی غایت هستی صورت گیرد. منشأ این حرکت استکمالی چیست؟ در پاسخ، با بهره‌گیری از بیان استاد علی عابدی شاهرودی، بحث عامل و مدبر این حرکت جوهری را طرح کرده‌ایم. این مدبر بر دو قسم است: یکی مدبر درونی که ارادۀ عقلی است و دیگری مدبر بیرونی که ارادۀ ملکوتی و الهی است. البته تدبیر مدبر ملکوتی و الهی نیز به سه دسته تقسیم می‌شود: تدبیر آغازین و پسین؛ تدبیر اصلی و طریقی و تدبیر عام و خاص. در ادامه به  اثبات حرکت جوهری استکمالی پرداخته‌ایم که بر برهان حرکت در کمالات اخلاقی و سلوکی تکیه دارد.

دانــلود