چکیده:
 در کتابخانۀ مجلس، سفینه‌ای متعلّق به سدۀ دهم هجری وجود دارد که پس از جُنگ 14456 کتابخانۀ گنج‌بخش (به‌احتمال بسیار متعلّق به اواخر قرن هشتم هجری)، دومین بیاضی است که به سفینۀ یحیی توفیق (مورّخ 754ق.)، گردآوردۀ سعدالدّین الهی/ آلهی شباهت بسیار دارد. نگارندگان از رهگذر تصحیح این سفینه دریافتند که هرچند میرافضلی در کتاب رباعیات خیّام در منابع کهن از جُنگ 14456 کتابخانۀ گنج‌بخش بهره برده، امّا از میان رباعیات منسوب به خیّام که در آن جُنگ آمده، شش رباعی در کتاب ایشان نیامده است. همچنین در سفینۀ یحیی توفیق هم دو رباعی از خیّام یا منسوب به او و یک رباعی خیّام یا خیّامانه، به خطّی متفاوت از متن، امّا بدون اشاره به نام او آمده، که برای نخستین بار در این نوشتار شناسانده می‌شوند؛ افزون بر اینها، گرچه سفینۀ 534 کتابخانۀ مجلس در سدۀ دهم هجری فراهم آمده، امّا به دلیل آنکه این سفینه هم تدوین سومی از دو جُنگ کهن پیشین و با حفظ ساختار اصلی آنهاست، باید اعتبار ده رباعی بازیافته از این بیاض را نیز از گونۀ ابیات دو سفینۀ پیشین دانست و بایسته است به رباعیات خیّام و یا خیّامانه در این جُنگ توجّه جدّی شود. بنابراین نوشتار حاضر می‌کوشد رباعیات بازیافتۀ این سه سفینه‌ را به‌عنوان تکمله‌ای بر کتاب رباعیات خیّام در منابع کهن ارائه دهد و با استفاده از منابع، صحّت انتساب آن‌ها را به خیّام بررسی کند.  

دانــلود