فلسفههای حجاب و عدالت جنسیتی
نویسنده:
مهدی شجریان
،
![مهدی شجریان](/Content/img/avatar_scholar.jpg)
مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1401 شماره1(پیاپی37)
چکیده:
فلسفههای ذکرشده برای حجاب، تا چه میزان عادلانه بودن این تکلیف را توجیه میکنند و ادراک عدالت در این مقام را بسط میدهند. مقاله پیشرو با روش تحلیلی انتقادی پاسخ این مسئله را میکاود. زن در فقه اسلامی برخلاف مرد مکلف به پوشش حداکثری بدن غیر از صورت و دستها تا مچ است. برای توجیه این تمایز فقهی فلسفههایی نظیر مهار آتش شهوت، استحکام پیوند خانوادگی، استواری جامعه و مانند آن، ذکرشده است. از منظر فقیهان فلسفههای مذکور «علت» حجاب شرعی نیستند و «حکمت» آن محسوب میشوند؛ درنتیجه حتی با فقدان آنها نیز حجاب واجب است. این درحالی است که آنچه تحقق این فلسفهها را تضمین میکند، شکلگیری «عفت اخلاقی» در بستر جامعه است نه لزوماً «حجاب فقهی». نقض این فلسفهها در برخی فتاوای فقهی ـ نظیر تجویز عدم پوشش کنیزان و اهل کتاب و تجویز نگاه به زنان ازکارافتاده و زنانی که عادت به پوشاندن ندارند ـ نشان میدهد که با تکیه صرف بر این فلسفهها نمیتوان این تمایز فقهی میان زن و مرد را کاملاً توجیه کرد. در این مقام اثبات عدالت جنسیتی در سطح واقعی و ادراکی، با تکیهبر این فلسفهها ممکن نیست و تنها میتوان از تعبد بهحکم شارع و حق طاعت الهی سخن گفت.
فلسفههای ذکرشده برای حجاب، تا چه میزان عادلانه بودن این تکلیف را توجیه میکنند و ادراک عدالت در این مقام را بسط میدهند. مقاله پیشرو با روش تحلیلی انتقادی پاسخ این مسئله را میکاود. زن در فقه اسلامی برخلاف مرد مکلف به پوشش حداکثری بدن غیر از صورت و دستها تا مچ است. برای توجیه این تمایز فقهی فلسفههایی نظیر مهار آتش شهوت، استحکام پیوند خانوادگی، استواری جامعه و مانند آن، ذکرشده است. از منظر فقیهان فلسفههای مذکور «علت» حجاب شرعی نیستند و «حکمت» آن محسوب میشوند؛ درنتیجه حتی با فقدان آنها نیز حجاب واجب است. این درحالی است که آنچه تحقق این فلسفهها را تضمین میکند، شکلگیری «عفت اخلاقی» در بستر جامعه است نه لزوماً «حجاب فقهی». نقض این فلسفهها در برخی فتاوای فقهی ـ نظیر تجویز عدم پوشش کنیزان و اهل کتاب و تجویز نگاه به زنان ازکارافتاده و زنانی که عادت به پوشاندن ندارند ـ نشان میدهد که با تکیه صرف بر این فلسفهها نمیتوان این تمایز فقهی میان زن و مرد را کاملاً توجیه کرد. در این مقام اثبات عدالت جنسیتی در سطح واقعی و ادراکی، با تکیهبر این فلسفهها ممکن نیست و تنها میتوان از تعبد بهحکم شارع و حق طاعت الهی سخن گفت.
فلسفههای حجاب و عدالت جنسیتی
1/1/1401 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
مفهوم شناسی عدالت جنسیتی
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » پژوهشکده مطالعات اجتماعی و تمدنی » کرسی ترویجی - 1397
چالش فمینیسم با عدالت جنسیتی
نویسنده:
نصرالله آقاجانی
،
مقاله نشریه: مطالعات راهبردی زنان » سال 1388 زمستان 1388 شماره46