چکیده:
هوش معنوی، مفهومی به‌نسبت جدید و گسترش‌یافته در حوزه‌های روان‌شناسی، فلسفه، و علوم اجتماعی است. هوش معنوی به‌عنوان توانایی درک و پی‌گیری معنا، هدف و ارزش‌های عمیق در زندگی شناخته می‌شود. این نوع از هوش به جای تمرکز بر توانایی‌های شناختی مانند: منطق و حل مسائل، بر تلاش برای پیداکردن معنا و ارتباط با بُعدهای معنوی و روحانی در زندگی تمرکز دارد؛ به‌عبارتی، هوش معنوی به ارتباط با پرسش‌های عمیق مانند معنای زندگی، ارتباط با دیگران، ارزش‌های شخصی و امور معنوی می‌پردازد. متون دینی به‌خصوص دعای صحیفه سجادیه دارای ظرفیت بسیاری برای تقویت و بهره‌گیری از هوش معنوی در مسائل مهم زندگی است. نظر به اهمیت این مسئله، در این پژوهش در مطالعه‌ای کیفی، با روش تحلیل مضمون مؤلفه‌های هوش معنوی و الگوی مفهومی آن مورد واکاوی قرار گرفت و شش مضمون فراگیر: «بازاندیشی خود»، «انگیزه و نیت»، «اختیار و انتخاب»، «کنش‌مندی»، «عبادت عمل‌پرور» و «پذیرش و انعطاف» به‌دست آمد. الگوی مفهومی هوش معنوی در صحیفه نشان می‌دهد که، آگاهی از خود و محیط اطراف انسان نقطه شروع برای توسعه هوش معنوی است. نیت و انگیزه، قدرت و توانایی جسمی و روحی افراد در پی‌گیری اهداف معنوی و انجام اعمال مرتبط با آن‌ها به‌عنوان منبع حیاتی برای پیشبرد مسائل معنوی و رشد شخصی تلقی می‌شود. این مؤلفه در کنار قدرت انتخاب و عمل و عبادی‌دیدن خدمت‌به‌دیگری، تأثیر مهمی بر کنش‌مندی‌های انسان دارد که در یک پیوستار موجب بالارفتن قدرت پذیرش و انعطاف انسان در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی می‌شود.

دانــلود