نقش معتزلیانِ شیعه شده در گرایش کلام امامیه به اعتزال

نویسنده: ،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1391 شماره 66
چکیده:
معتزلیان شیعه شده عنوانی برای برخی از متکلمان شیعی است که سابقۀ تفکر اعتزالی دارند. ابوعیسی وراق، ابن راوندی، ابن قبه رازی، ابن مملک اصفهانی و ابن فسانجس از شخصیت‌های این دسته از متکلمان هستند. اینان با آگاهی از نظام الاهیاتی معتزلیه اندیشه‌های امامی را پذیرفتند و در راه دفاع و تبیین آموزه‌های کلامی امامیه تلاش کردند. این تلاش تغییراتی را در تفکر امامیه و سوق دادن کلام امامیه به اندیشه‌های اعتزالی به همراه داشت. این مقاله به بررسی این موضوع و راست‌آزمایی این نظریه پرداخته است. به نظر می‌رسد عموم جامعه علمی امامیه، به طور غالب، نگاه مثبتی به معتزلیان شیعه شده داشته‌اند، ولی نمی‌توان همۀ اینها را به صورت یکسان تلقی کرد. دو شخصیت مطرح این جریان، یعنی ابوعیسی وراق و ابن راوندی، به نحوی از میراث‌داران کلام امامیه در کوفه و با گرایشات ضد معتزلی هستند. تأکید بر بنیاد فکری امامیه، یعنی بحث امامت محور اصلی اندیشه معتزلیان شیعه شده را شکل داده است، ولی این وجه مشترک الزاماً رویکرد کلامیِ یکسانی را میان آنان، در حوزۀ توحید و عدل در پی نداشته است.

عوامل گرایش سلطان محمد الجایتو به مذهب شیعه

نویسنده: علیرضا کریمی ،
مقاله نشریه: سیره پژوهی اهل بیت (علیهم السلام) رویکرد تمدنی » سال 1395 شماره 2

کلام سیاسی شیعه

مقاله نشریه: شیعه شناسی » سال 1383 بهار 1383  شماره5

کلام شیعه دوازده امامی

مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1400 شماره 189

کلام امامیه: ریشه‌ها و رویش‌ها

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1391 شماره 65

ولایت فقیه در کلام سیاسی شیعه

کتاب: دفتر نشر معارف - 1392

گستره معنایی حکمت الهی در کلام امامیه

مقاله نشریه: تحقیقات کلامی » سال 1392 بهار و تابستان 1392  شماره1

گرایش به ازدواج در قرآن

مقاله نشریه: پاسدار اسلام » سال 1389 شماره 181
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397