چکیده:
معارضه یکی از فنون ادبی و صنایع بلاغی است و به شعر یا نثری گویند که در تقلید از اثر شاعر یا نویسنده دیگر پدید آید. در ادبیات عربی این فن بیش‌تر در شعر ظهور یافته و یکی از ویژگی های معارضه در شعر، همسانی بحر، حرف روی و موضوع اشعار شاعران مورد نظر است. ادیبان و شاعران در دوره‌های مختلف ادبیات عربی، از دورۀ جاهلی تا معاصر این فن را مورد توجه خود قرار داده و به آن پرداخته‌اند و حوزۀ ادبیات متعهد دینی و خاصه شیعی نیز از این گونه معارضات تهی نیست. از جملۀ این معارضات، چکامۀ صفی‌الدین حلی در پاسخ به ابن­معتز می باشد. ابن معتز در قصیده‌ای عباسیان را برای خلافت نسبت به فرزندان فاطمه زهرا3 به پیامبر6 نزدیک­تر و سزاوارتر می‌داند. در مقابل صفی الدین حلی در همان وزن و قافیه و موضوع و در قالب معارضه و از نوع معاکسه، با ارایۀ دلایل قرآنی، عقلی و نقلی به ابن معتز پاسخ گفته و ادعاهای وی را نقض کرده است. نویسنده در این مقاله برآن است تا به تحلیل محتوایی این معارضۀ صفی الدین حلی بپردازد و مهم‌ترین اشارات و نکات، قرآنی، روایی و تاریخی قصیدۀ وی راتبیین نماید.

دانــلود