چکیده:
مسئلۀ منشأ اعتبار گزاره‌های اخلاقی و حقوقی، که از سنخ مدرکات عقل عملی‌اند، یکی از مباحث مهم در فلسفۀ اخلاق و حقوق است. تنها راه اعتباربخشی به این گزاره‌ها ارجاع آنها به بدیهیات عقل نظری است. اما آیا این امر امکان‌پذیر است؟ هیوم و کانت و برخی دیگر از اندیشمندان این ارجاع را غیرموجه دانسته‌اند. گروهی دیگر اصلِ نیازمندی مدرکات عقل عملی به ارجاع به عقل نظری را انکار کرده‌ و مدرکات عقل عملی را به دو دسته بدیهی و غیربدیهی تقسیم نموده‌اند و اعتبار بدیهیات را به دلیل بداهت و اعتبار غیربدیهیات را به دلیل ارجاع آنها به بدیهیاتِ همین عقل دانسته‌اند. این مقاله، پس از پذیرش ضرورت ارجاع احکام عقل عملی به عقل نظری، یعنی ضرورتِ یافتن ریشه‌ای از «هست‌ها» برای اعتبار «بایدها» و پس از ارائۀ راه‌های ارجاعِ هست‌ها به بایدها، بر این نکته تأکید می‌کند که اگرچه عقل عملی در اعتبار خود به عقل نظری محتاج است، در ادراک احکامش مستقل عمل می‌کند، به این معنا که ما واقعاً دو گونه ادراک داریم که از دو سنخ‌اند، اما در اعتبار معرفتی، یکی به دیگری محتاج است، چنان‌که حواس ظاهری پنج حس مستقل‌ در ادراک‌اند، اما همگی در اعتبارشان به عقل محتاج‌اند.

دانــلود