چکیده:
پیشرویهاى اخیر گروه طالبان در افغانستان و تحت تصرف در آوردن بخش اعظم کشور از
سوى این گروه، بویژه سقوط مزار شریف و شهرهاى مهم شمال کشور که در تصرف نیروهاى
ضد طالبان ؛ موسوم به جبهه متحد براى نجات افغانستان بود، زمینه‏هاى حاکمیت فراگیر این گروه
را بر تمامى افغانستان فراهم نمود. کشورهاى منطقه و بویژه همسایگان غربى و شمالى افغانستان
(ایران و کشورهاى آسیاى میانه) با ابراز تاسف و نگرانى از وضعیت کنونى در برابر این رخداد
واکنش نشان دادند. شاید بتوان گفت در دهه سوم مرداد ماه سال جارى تحولات افغانستان و
مسایل مربوط به گروه طالبان بیشترین پوشش خبرى را در رسانه‏هاى خبرى جمهورى اسلامى
ایران و کشورهاى همسایه به خود اختصاص داده است. دقت در فراوانى اخبار، تحلیل خبرى و
تفسیرهاى سیاسى مربوط به افغانستان اهمیت این تحولات در سیاست خارجى این کشورها را
نشان مى‏دهد. به جز پاکستان که از حامیان جدى طالبان است و طبعاً پیشرویهاى نظامى این گروه
را، موقعیت جدیدى در سمت و سوى سیاست خارجى خود تحلیل مى‏کند، سایر کشورهاى
همسایه نظیر جمهورى اسلامى ایران، تاجیکستان، ازبکستان و..... این رخداد را سر آغاز بحران
جدیدى در افغانستان ارزیابى نموده نسبت به پیامدهاى آن هشدار داده‏اند. واکنش هشدار دهنده
و همراه با نگرانى این کشورها، صرف نظر از دخالت نظامى، پاکستان که در هم پیمانى منطقه‏اى با
آمریکا و سعودى قرار دارد، به دلیل اثر گزارى منفى این رخدادها در سیاست خارجى، ثبات
داخلى و منافع ملى این کشورها مى‏باشد.      کشورهاى آسیاى میانه به دلیل نابسامانى و بى ثباتى داخلى و وجود زمینه‏هاى اجتماعى براى
نفوذ طالبان، از صدور اسلام افراطى و سنتى طالبان و بنیادگرایى مذهبى آن هراس دارند، در
حالى که جمهورى اسلامى ایران بیشتر به استقرار یک دولت اسلامگراى آمریکایى به عنوان
اهرم فشار امریکا علیه ایران مى‏اندیشد. براى جمهورى اسلامى دو مسأله دیگر نیز به شکل
جدى وجود دارد. حمایت طالبان از گروهک مجاهدین خلق و اختصاص دادن پایگاههاى
نظامى به آنان و نیز جهتگیرى طالبان در برابر سایر اقوام و بویژه هزاره‏ها و شیعیان افغانستان.
باتوجه به اهمیت این رخداد و تاثیر جدى آن در سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران
مى‏بایست به شناسایى و بازبینى این گروه مبادرت نمود. باید دید طالبان کسیتند؟ چگونه شکل
گرفتند؟ و با استفاده از چه راهبردهایى در مدت کوتاهى در دل جامعه افغانستان رسوخ کردند؟ و
اساساً این که طالبان از لحاظ فکرى و ایدئولوژیکى چگونه مى‏اندیشند و در زمینه سیاست،
حکومت و اجتماع چه اندیشه‏هایى را دنبال مى‏کند؟ در این گزارش تلاش مى‏شود تا با هدف
اطلاع رسانى، پرسشهاى مذکور مورد تحلیل و ارزیابى قرار گیرد تا در پرتو پاسخ آن، بتوانیم
شناخت اجمالى نسبت به این جریان ارائه نماییم.

دانــلود