نقد حجیت قاعدۀ «اولویت دفع مفسده بر جلب مصلحت»
نویسندگان:
علیرضا عابدی سرآسیا
،
سیده رقیه حسینی
،
علیرضا عابدی سرآسیا
،
سیده رقیه حسینی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1400 شماره 2
چکیده:
قاعدۀ «اولویت دفع مفسده بر جلب مصلحت» یکی از قواعد فقهی است که در مسائل متعدد فقهی و اصولی مورد استناد قرار گرفته است، اما به طور مستقل بررسی نشده‌است. این پژوهش با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، نشان می‌دهد اگرچه بعضی از اندیشمندان معاصر، جریان این قاعده را در امور شرعی انکار کرده‌اند، اما ادلۀ متعددی بر حجیت آن وجود دارد. مهم‌ترین منشأ انکار این قاعده، این تصور باطل است که مفاد قاعده، تقدم مطلق مفسده بر مطلق مصلحت است، در‌حالی‌که این قاعده ناظر به جنس و طبیعت مصلحت و مفسده است نه تمامی افراد آن، ازاین‌رو منافاتی ندارد با این‌که یکی از افراد مصلحت به‌جهت دلیل دیگری مقدم بر مفسده شود. با این توضیح دانسته می‌شود که این قاعده در ذیل قاعدۀ تقدیم اهم مطرح می‌شود، به این شکل که در تعارض مصلحت و مفسده، آنچه اهم باشد مقدم می‌شود و درصورتِ تساوی، دفع مفسده مقدم است. هم‌چنین به منظور تکمیل بحث در حجیت قاعدۀ مذکور، ادلۀ مخالفان قاعده نیز نقد و بررسی شده‌است.
قاعدۀ «اولویت دفع مفسده بر جلب مصلحت» یکی از قواعد فقهی است که در مسائل متعدد فقهی و اصولی مورد استناد قرار گرفته است، اما به طور مستقل بررسی نشده‌است. این پژوهش با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، نشان می‌دهد اگرچه بعضی از اندیشمندان معاصر، جریان این قاعده را در امور شرعی انکار کرده‌اند، اما ادلۀ متعددی بر حجیت آن وجود دارد. مهم‌ترین منشأ انکار این قاعده، این تصور باطل است که مفاد قاعده، تقدم مطلق مفسده بر مطلق مصلحت است، در‌حالی‌که این قاعده ناظر به جنس و طبیعت مصلحت و مفسده است نه تمامی افراد آن، ازاین‌رو منافاتی ندارد با این‌که یکی از افراد مصلحت به‌جهت دلیل دیگری مقدم بر مفسده شود. با این توضیح دانسته می‌شود که این قاعده در ذیل قاعدۀ تقدیم اهم مطرح می‌شود، به این شکل که در تعارض مصلحت و مفسده، آنچه اهم باشد مقدم می‌شود و درصورتِ تساوی، دفع مفسده مقدم است. هم‌چنین به منظور تکمیل بحث در حجیت قاعدۀ مذکور، ادلۀ مخالفان قاعده نیز نقد و بررسی شده‌است.
نقد حجیت قاعدۀ «اولویت دفع مفسده بر جلب مصلحت»
3/21/2021 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
واکاوی قاعده تبعیض در حجیت
نویسندگان:
بلال شاکری
،
محمد تقی فخلعی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1399 شماره 1
نقد و بررسی دلیل اولویت
نویسنده:
علیرضا عابدی سرآسیا
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1395 شماره 1
دلیل اولویت در بوته نقد و بررسی
نویسنده:
علی رضا عابدی سرآسیا
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 100
اجتهاد بر بنیان مصلحت اندیشی
نویسنده:
محمدتقی سبحانی
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1374 سال 1374 - شماره 36
نقد قاعده الواحد با تکیه بر آراء ابن سینا
نویسندگان:
علیرضا آزادگان
،
مهدی عظیمی
،
مقاله نشریه: پژوهش‌های عقلی نوین » سال 1400 شماره 11
نقد و تحلیل ادلّه‌ی حجیّت «سیر‌ه‌ی متشرّعه»
نویسنده:
محمدتقی فخلعی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 100
قاعده اولی حجیت سیره های عقلایی جدید در غیر عبادات
نویسنده:
سعید ضیایی فر
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 4
قاعده اولی حجیت سیره های عقلایی جدید در غیر عبادات
نویسنده:
سعید ضیایی فر*
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 زمستان 1398 شماره 4