چکیده:
ملاصدرا با اثبات حرکت جوهری در صدد اثبات سیلان و حرکت در ذات و جوهر تمام جواهر جسمانی برآمده است. وی بسیاری از مطالب فلسفی خود را بر مبنای این حرکت دائمی و پیوسته در جواهر جهان بنا می‌کند. اما به نظر می‌رسد که ادلة حرکت جوهری بر دو قسم‌اند: دستة اول ادله‌ای هستند که وجود حرکت در تمام جواهر جسمانی را اثبات می‌کنند. در این مقال، به این ادله اشاره می‌شود و این ادله مورد نقد قرار می‌گیرند. دستۀ دوم ادله‌ای هستند که تنها اثبات می‌کنند که جوهر اشیاء ضمن حرکات عرضی با تبدلات نوعی تغییر می‌کنند. در این مقاله، برخی از این ادله نقد شده و برخی دیگر پذیرفته شده است و نتیجه‌گیری شده که حرکت جوهری تنها زمانی رخ می‌دهد که به دلیل عاملی خارجی تبدلی در نوع اشیاء به وجود می‌آید. لذا حرکت جوهری در تمام جواهر جسمانی به صورت پیوسته و دائم وجود ندارد. و نیز ضمن مباحث این مقاله واضح شده است که این نوع تبدلات نوعی اثبات‌کنندۀ حرکت جدیدی به نام حرکت جوهری نیست، بلکه تنها اثبات‌کنندۀ تفسیری جدید از حرکات است. پس، مطابق حرکت جوهری، تبدلات نوعی که با کون و فساد توجیه می‌شد باید با حرکت جوهری توجیه گردد.

دانــلود