کلام افعال یا الهیات اخلاقی در دیدگاه فارابی
نویسنده:
محسن جوادی
،
مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1395 شماره 2
چکیده:
این مقاله با الهام از تعریف فارابی از دو دانش فقه و کلام که وی آنها را صناعت مینامد، به خلاء علم کلامِ افعال یا به تعبیر امروزی الهیات اخلاقی در جهان اسلام اشاره میکند. اگر چه فقه به دقت در بارۀ احکام افعال صحبت کرده است اما در صدد دفاع عقلانی و توجیه آنها برنیامده است. براساس تعریف فارابی از صناعت کلام، در واقع هدف کلام نصرت آموزههای نظری و عملی اسلام است و باید علاوه بر توجیه و دفاع از اعتقادات دینی برای دفاع از آموزههای عملی (اخلاقی) و مفهوم و معقول کردن آنها نیز اهتمام داشته باشد. البته دشواری توجیه افعال شرعی و یا نگرانی از وقوع خطا و تأویل نادرست احکام عملی شرع بر اساس هوی و هوس که دغدغههایی قابل درک هستند، در عمل از رشد و تطور الهیات اخلاقی اسلامی جلوگیری کرده است. بهطور کلی برای دفاع از آموزههای دینی چه در مباحث اعتقادی و چه در مورد افعال شرعی راههایی زیاد وجود دارد که فارابی به آنها اشاره میکند که از جملۀآنها نوعی ایمانگرایی دربارۀ فقرات شریعت و التزام به بینیازی از تبیین عقلانی آنها است. اما خطاب این مقاله با کسانی است که از لزوم توجیه عقلانی شریعت و یا حداقل از سودمندی آن سخن میگویند و تلاشی در خور در باب توجیه آراء و عقاید دارند ولیکن به هر دلیلی از کاربرد این روش دربارۀ افعال شرعی و مسائل اخلاقی (عملی) سرباز میزنند.
این مقاله با الهام از تعریف فارابی از دو دانش فقه و کلام که وی آنها را صناعت مینامد، به خلاء علم کلامِ افعال یا به تعبیر امروزی الهیات اخلاقی در جهان اسلام اشاره میکند. اگر چه فقه به دقت در بارۀ احکام افعال صحبت کرده است اما در صدد دفاع عقلانی و توجیه آنها برنیامده است. براساس تعریف فارابی از صناعت کلام، در واقع هدف کلام نصرت آموزههای نظری و عملی اسلام است و باید علاوه بر توجیه و دفاع از اعتقادات دینی برای دفاع از آموزههای عملی (اخلاقی) و مفهوم و معقول کردن آنها نیز اهتمام داشته باشد. البته دشواری توجیه افعال شرعی و یا نگرانی از وقوع خطا و تأویل نادرست احکام عملی شرع بر اساس هوی و هوس که دغدغههایی قابل درک هستند، در عمل از رشد و تطور الهیات اخلاقی اسلامی جلوگیری کرده است. بهطور کلی برای دفاع از آموزههای دینی چه در مباحث اعتقادی و چه در مورد افعال شرعی راههایی زیاد وجود دارد که فارابی به آنها اشاره میکند که از جملۀآنها نوعی ایمانگرایی دربارۀ فقرات شریعت و التزام به بینیازی از تبیین عقلانی آنها است. اما خطاب این مقاله با کسانی است که از لزوم توجیه عقلانی شریعت و یا حداقل از سودمندی آن سخن میگویند و تلاشی در خور در باب توجیه آراء و عقاید دارند ولیکن به هر دلیلی از کاربرد این روش دربارۀ افعال شرعی و مسائل اخلاقی (عملی) سرباز میزنند.
کلام افعال یا الهیات اخلاقی در دیدگاه فارابی
3/20/2016 12:00:00 AM
علم مدنى در دیدگاه فارابى
نویسنده:
علیرضا صدرا
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1378 سال دوم - شماره هفتم - زمستان 78
سعادت از دیدگاه فارابی
نویسنده:
علیرضا آلبویه
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1388 (پياپي 56)، زمستان 1388 شماره4
ارکان علم مدنى در دیدگاه فارابى
نویسنده:
علی رضا صدرا
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1379 سال دوم - شماره هشتم - بهار 79
تکلیف اخلاقی در کلام مَدْرسی مسلمانان
نویسنده:
حمید عطایی نظری
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1389 شماره 19
سقط جنین از منظر الهیات اخلاقی
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » مرکز همکاریهای علمی و بینالملل » کرسی نقد - 1395
تجددگرایى از منظر الهیات: دیدگاه آسیایى
نویسنده:
فلیکس ماکادور ترجمه سیدمحمود موسوی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1378 شماره 20-19
اسطوره در الهیات
نویسندگان:
موریس وایلز
،
عبدالرحیم سلیمانی
،
مقاله نشریه: هفت آسمان » سال 1382 دوره 5، شماره 18 (تابستان 1382)
سعادت انسان و نقش دین در آن از دیدگاه فارابی
نویسنده:
یارعلی کرد فیروزجایی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1389 شماره 60
افعال گفتاری (جستاری در فلسفه زبان)
نویسنده:
جان آر سرل
، مترجم:
محمد علی عبداللهی
،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1394