چکیده:
یکی از زیرساخت‌های مهم در حوزۀ دانش معناشناسی شناختی، کاربرد طرحواره‌های تصویری و استعاره‌های مفهومی است. طرحواره‌های تصویری اغلب حاصل تعامل انسان با جهان خارج است که در قالب مفاهیم انتزاعی شکل می‌گیرد و ابزاری پایه برای درک بسیاری از مفاهیم ذهنی به شمار می‌رود. این پژوهش، به بررسی طرحواره‌های تصویری در جزء سی‌ام قرآن کریم می‌پردازد. طرحواره‌های تصویری اغلب به لحاظ الگویی جهان شمول و انعطاف پذیر، قابل تطبیق با متون دینی و ادبی می‌باشد. جستار حاضر در صدد پاسخگویی به این پرسش است که طرحوارۀ تصویری در سه رویکرد "حرکتی، حجمی و قدرتی" که بالاترین بسامد را در جزء سی‌ام از قرآن کریم دارا هستند تا چه حد می‌تواند الگویی مناسب برای مطالعۀ استعاره‌های قرآن باشد. در ابتدا پس از ارایۀ تعاریفی دربارۀ مبحث طرحواره‌های تصویری و استعاره‌های مفهومی از دیدگاه معناشناسی شناختی، به تشریح مبانی استعارۀ مفهومی و انواع طرحواره‌های به کار رفته در این جزء اشاره می‌شود سپس به استخراج نمونه‌ها و شاهد مثال‌های مطابق با این مفهوم از آیات شریفۀ جزء سی‌ام با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی می‌پردازیم. بررسی‌های به عمل آمده حاکی از آن است که در زیرساخت استعاره‌های موجود در آیات منتخب، انواع طرحواره‌ها به چشم می‌خورد که به عنوان شاهد مثالی از هنجارها و ناهنجاری‌های در قرآن از طریق استعاره‌های حاوی طرحواره‌های اجبار، مانع، رفع مانع، تغییر مسیر یا انحراف، نیروی متقابل، جذب و کشش و توانایی از طریق این الگو منطبق و قابل اجرا است.

دانــلود