بررسی معرفتشناختی حسن و قبح عقلی
نویسنده:
مجید ابوالقاسم زاده
،
![مجید ابوالقاسم زاده](/Content/img/avatar_scholar.jpg)
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1397 تابستان 97 _ مسلسل 36
چکیده:
حسن و قبح افعال یکی از مسائل اساسی در علم کلام، اصول فقه و اخلاق است که از جهات مختلفِ معناشناختی، هستیشناختی و معرفتشناختی میتوان از آن بحث کرد. اینکه حسن و قبح، ذاتی افعال است یا نه، بحثی هستیشناختی است؛ اما اینکه عقلی است یا نه، بحثی معرفتشناختی است. غالباً این دو حیث بهدرستی از هم تفکیک نشده، مغالطاتی را در پی داشته است. مقاله حاضر پس از تفکیک دو جهت یادشده، تعیین محلّ نزاع و نیز بیان دستاوردهای معرفتشناختیِ قضایای حسن و قبح، سه دلیل معرفتشناختی بر عقلی بودن قضایای حسن و قبح ارائه کرده است. بنا بر دلیل اول، اگر حسن و قبح، عقلی نباشد، شناخت حسن و قبح افعال به طور مطلق و حتی از راه شرع هم امکانپذیر نخواهد بود. دلیل دوم ثابت میکند قضایای حسن و قبح، یقینیاند و در مقدمات برهان به کار میروند، نه مشهوری و عقلایی تا صرفاً در جدل به کار آیند. در دلیل سوم، حسن و قبح برخی افعال، بدیهی دانسته شد و معلوم است اگر قضیهای بدیهی بود، به طریق اولی یقینی و عقلی هم خواهد بود. اگرچه اشکالات متعدد معرفتشناختی به دلایل یادشده وارد گردیده، در نهایت با پاسخهای کامل و متقن از عقلی بودن حسن و قبح دفاع شده است
حسن و قبح افعال یکی از مسائل اساسی در علم کلام، اصول فقه و اخلاق است که از جهات مختلفِ معناشناختی، هستیشناختی و معرفتشناختی میتوان از آن بحث کرد. اینکه حسن و قبح، ذاتی افعال است یا نه، بحثی هستیشناختی است؛ اما اینکه عقلی است یا نه، بحثی معرفتشناختی است. غالباً این دو حیث بهدرستی از هم تفکیک نشده، مغالطاتی را در پی داشته است. مقاله حاضر پس از تفکیک دو جهت یادشده، تعیین محلّ نزاع و نیز بیان دستاوردهای معرفتشناختیِ قضایای حسن و قبح، سه دلیل معرفتشناختی بر عقلی بودن قضایای حسن و قبح ارائه کرده است. بنا بر دلیل اول، اگر حسن و قبح، عقلی نباشد، شناخت حسن و قبح افعال به طور مطلق و حتی از راه شرع هم امکانپذیر نخواهد بود. دلیل دوم ثابت میکند قضایای حسن و قبح، یقینیاند و در مقدمات برهان به کار میروند، نه مشهوری و عقلایی تا صرفاً در جدل به کار آیند. در دلیل سوم، حسن و قبح برخی افعال، بدیهی دانسته شد و معلوم است اگر قضیهای بدیهی بود، به طریق اولی یقینی و عقلی هم خواهد بود. اگرچه اشکالات متعدد معرفتشناختی به دلایل یادشده وارد گردیده، در نهایت با پاسخهای کامل و متقن از عقلی بودن حسن و قبح دفاع شده است
بررسی معرفتشناختی حسن و قبح عقلی
3/21/2018 12:00:00 AM
حسن و قبح عقلی از منظر محقق طوسی و شهید صدر
پایاننامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم انسانی - 1385 - [کارشناسی ارشد]
حسن و قبح عقلی از منظر محقق طوسی و شهید صدر
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1385 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
«حسن و قبح» از منظر وحی
نویسنده:
محمد جواد عنایتی راد
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1377 13-14
معرفت شناسی حسن و قبح از منظر ابن سینا
نویسندگان:
رفیده قاضی خانی
،
جهان گیر مسعودی*
،
مقاله نشریه: حکمت سینوی (مشکوة النور) » سال 1397 پاييز و زمستان 1397 شماره60
حسن و قبح مساله عدالت اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی
نویسنده:
احمدرضا یزدانی مقدم
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1389 (پياپي 50)، تابستان 1389 شماره2
نگاهى دیگر به حسن و قبح در کلام محقق اصفهانى
نویسنده:
سیدمحسن موسوی گرگانی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1377 شماره 16-15
شکاکیت اخلاقی معرفتشناختی
نویسندگان:
اکرم نوری زاده
،
امیر نوری زاده
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1390 شماره 24
طرفداران نظریه امر الهی در برابر مدافعان ابنسینا: «حسن و قبح» به روایت علاءالدین قوشجی
نویسندگان:
محمود احمدی
،
احسان جبّاری
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1386 9.10