بررسی فقهی مقابله به مثل از طریق حرام
نویسنده:
سیدمحمدجواد سیادتی
،
سیدمحمدجواد سیادتی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1396 شماره 89
چکیده:
اقتضای قاعدۀ «مقابله‌به‌مثل» بر مماثلت و همانندی در مقابله با متجاوز است؛ ولی این اقتضا با موانعی روبه‌روست که صاحب حق را دچار محدودیت‌هایی می‌کند. یکی از این موانع، مقابله‌به‌مثل از طریق حرام است. محرماتی که خارج از فضای مقابله‌به‌مثل، فی‌نفسه و به‌عنوان اولی حرام‌اند (مانند قذف و لواط) و همچنین، محرماتی که براثر عروض عناوین ثانویه حرام شده‌اند (مانند سبّ جایزی که به‌موجب وهن دین، غیرجایز می‌شود) در مقام مقابله‌به‌مثل نیز حاکم بر این قاعده‌اند. این محرمات به تجاوزدیده حق نمی‌دهند که برای استیفای حق خود، مثل آن حرام‌ها را مرتکب شود. باوجود این، محرماتی که براثر عروض عناوین ثانویه حلیت می‌یابند، در مقام مقابله‌به‌مثل جایزند، مانند قتل نفس محترمه در جنگ درصورت ضرورت. البته، در این میان حرام‌هایی مانند زنا، ناسزاگویی به منسوبان طرف مقابل و شکستن استخوان، موضوعاً از مقابله‌به‌مثل خارج‌اند؛ زیرا در اولی و دومی تقابل بالمثل رخ نمی‌دهد، و در سومی حفظ‌المثل ممکن نیست. در مواردی که مقابله‌به‌مثل حرام است، راه‌هایی جایگزین برای استیفای حق قرار داده شده است، مانند مقابله ازطریق حلال و استفاده از حد، تعزیر، دیه و ارش.
اقتضای قاعدۀ «مقابله‌به‌مثل» بر مماثلت و همانندی در مقابله با متجاوز است؛ ولی این اقتضا با موانعی روبه‌روست که صاحب حق را دچار محدودیت‌هایی می‌کند. یکی از این موانع، مقابله‌به‌مثل از طریق حرام است. محرماتی که خارج از فضای مقابله‌به‌مثل، فی‌نفسه و به‌عنوان اولی حرام‌اند (مانند قذف و لواط) و همچنین، محرماتی که براثر عروض عناوین ثانویه حرام شده‌اند (مانند سبّ جایزی که به‌موجب وهن دین، غیرجایز می‌شود) در مقام مقابله‌به‌مثل نیز حاکم بر این قاعده‌اند. این محرمات به تجاوزدیده حق نمی‌دهند که برای استیفای حق خود، مثل آن حرام‌ها را مرتکب شود. باوجود این، محرماتی که براثر عروض عناوین ثانویه حلیت می‌یابند، در مقام مقابله‌به‌مثل جایزند، مانند قتل نفس محترمه در جنگ درصورت ضرورت. البته، در این میان حرام‌هایی مانند زنا، ناسزاگویی به منسوبان طرف مقابل و شکستن استخوان، موضوعاً از مقابله‌به‌مثل خارج‌اند؛ زیرا در اولی و دومی تقابل بالمثل رخ نمی‌دهد، و در سومی حفظ‌المثل ممکن نیست. در مواردی که مقابله‌به‌مثل حرام است، راه‌هایی جایگزین برای استیفای حق قرار داده شده است، مانند مقابله ازطریق حلال و استفاده از حد، تعزیر، دیه و ارش.
بررسی فقهی مقابله به مثل از طریق حرام
3/21/2017 12:00:00 AM
بررسی ترویج پوشش نامناسب از طریق فضای مجازی
نویسنده:
زهرا رضائیان
،
مقاله نشریه: مجله ره توشه » سال 1397 شماره 159 محرم ویژه نامه خانواده
مقابله كتاب خمس از موسوعه فقهي آيت الله بهجت
نویسنده:
سيد علي اصغر علوي
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/08/06 تا تاریخ: 1397/07/30
مقابله كتاب خمس از موسوعه فقهي آيت الله بهجت
نویسنده:
اكبر اسد عليزاده
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/08/06 تا تاریخ: 1397/07/30
مقابله كتاب بهجة الفقيه از موسوعه فقهي ايت الله بهجت
نویسنده:
سيد رضا هدايتي
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/07/01 تا تاریخ: 1397/05/31
مقابله كتاب مكاسب ج1 از موسوعه فقهي آيت الله بهجت
نویسنده:
احمد نجفي نسب
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/08/06 تا تاریخ: 1397/07/30
مقابله كتاب مكاسب ج1 از موسوعه فقهي آيت الله بهجت
نویسنده:
اكبر اسد عليزاده
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/08/06 تا تاریخ: 1397/07/30
مقابله كتاب مكاسب ج6 از موسوعه فقهي آيت الله بهجت
نویسنده:
عباس آقا كثيري
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/08/06 تا تاریخ: 1397/07/30
مقابله كتاب مكاسب ج6 از موسوعه فقهي آيت الله بهجت
نویسنده:
اكبر اسد عليزاده
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/08/06 تا تاریخ: 1397/07/30
مقابله كتاب مكاسب ج3 از موسوعه فقهي آيت الله بهجت
نویسنده:
عبد الرضا حسناتي
،
طرح پژوهشی: مقابله با نسخه هاي خطي يا نسخه خواني » از تاریخ: 1397/08/06 تا تاریخ: 1397/07/30