چکیده:
یکی از مسائل چالشی پیش روی اندیشمندان اسلامی در سده‌های اخیر، رابطه دین و علوم تجربی است که متفکران مسلمان با رویکردهای مختلفی در پی تبیین آن برآمده‌اند. سید قطب از مشهورترین و تأثیرگذارترین چهره‌های اسلامی قرن بیستم، با تفکیک میان علوم ارزشی (انسانی) و علوم محض (تجربی) و منفک‌دانستن علوم محض از مبانی معرفتی تمدن غرب، اخذ علوم تجربی غربی را بلامانع می‌داند. در این مقاله با روش توصیف و تحلیل ابتدا به تبیین دیدگاه او درباره‌ تمدن و نسبت دین و علم می‌‌پردازیم و نقش علوم تجربی جدید را در تمدن اسلامی مورد نظر او تبیین می‌‌کنیم؛ سپس اشکالات نظریه او را مطرح می‌کنیم که از مهم‌ترین آنها: 1. ناقص‌بودن نظام معرفتی‌ای که وی در پی اشکال به تمدن غرب مطرح می‌‌کند و متناسب بحث «هست‌‌ها و بایدها» در علوم تجربی به نظریه‌پردازی نمی‌‌پردازد؛ 2. بی‌‌توجهی به تأثیر متقابل علوم ارزشی و علوم محض و نقش جهت‌‌دهی علوم ارزشی؛ 3. فقدان بحث از علوم تجربی اسلامی که با ایجاد تغییرات در هدف، منابع، روش و غایت باید به آن پرداخت؛ 4. رویکرد تفسیری همراه با سکوت وی در مواجهه با آیات علمی.

دانــلود