چکیده:
معیشت و به‌طور کلی، فعالیت‌های ناظر به کسب درآمد برای گذران زندگی، از مسائل مهم زیست انسانی است. بی‌تردید، تجربۀ معیشت برای طبقات، اصناف و گروه‌های مختلف اجتماعی بر حسب جایگاهی که در جامعه دارند، بسیار متفاوت است. طلاب از جمله گروه‌های مرجعی هستند که از دیرباز وضعیت معیشت آن‌ها نسبت به دیگر گروه‌های اجتماعی بیشتر موردتوجه عموم بوده است؛ چراکه از یک سو، طلبه به‌عنوان مبلّغ دین شناخته می‌شود و از او انتظار می‌رود به آنچه دارد قناعت کند و مانند بیشتر مردم جامعه، بلکه در سطحی پایین‌تر از آن‌ها زندگی کند. از سوی دیگر، شرایط و اقتضائات معیشتی‌ای بر جامعۀ ایران حاکم است که طلاب و خانواده‌های آن‌ها را درگیر مسائل سخت اقتصادی کرده است. با این حال، این دو سویگی به تزاحمات اخلاقی میان وضعیت معیشت طلاب و انجام وظیفۀ دینی-سازمانی آن‌ها در قبال جامعه منجر شده است. با این نگاه، هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که با توجه به گفتارهای طلاب، تزاحم‌های اخلاقی موجود بین وظیفۀ طلبگی و معشیت روزمره کدام است؟ رویکرد در این پژوهش، کیفی است و برای تحلیل‌ داده‌ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بدین منظور، با بیست نفر از طلاب متأهل شاغل و غیرشاغل که به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند، مصاحبۀ نیم‌ساخت‌یافته انجام شده است. تحلیل مضامین نشان داد «وجدان کاری با مسئولیت اخلاقی مردانه»، «انگیزۀ شخصی برای طلبه‌شدن با انگیزۀ‌‌ اقتصادی برای پیشرفت» و «حیثیت فردی با شرافت کار حرفه‌ای» در تزاحم اخلاقی هستند.

دانــلود