چکیده:
ابوجعفر محمد ابن حسن ابن على ابن حسن الطوسى، معروف به شیخ طوسى، در
سال 385 ه. ق (چهار سال بعد از وفات شیخ صدوق) در طوس چشم به جهان گشود. وى
دوران نوجوانى و اوان جوانى خود را در طریق کسب علوم دینى در نزد اساتید
حوزه‏هاى علمیه آن روز خراسان گذارند و در 408 ه. ق به دلیل شهرت علمى حوزه
بغداد و حضور شیخ مفید در آن دیار و سیطره حکومت شیعى آل بویه بر بغداد و
همچنین فشار و اختناقى که سلطان محمود غزنوى بر غیر معتقدان به مذهب دولتى وارد
مى‏آورد، تصمیم به مهاجرت به بغداد گرفت. شیخ طوسى در ابتداى ورود به بغداد، در مجلس درس شیخ مفید حاضر گردیده و به
مدت پنج سال در مکتب این فقیه و متکلم بزرگ شیعى به کسب علم و دانش پرداخته و
مورد توجه وى قرار گرفت. با وفات شیخ مفید در 413 ه.ق به مدت 23 سال در نزد سید
مرتضى به شاگردى پرداخت و سید مرتضى، شیخ را به دلیل ویژگى‏هاى علمى و معنوى،
از دیگران ارج بیشترى مى‏نهاد. بعد از در گذشت سید مرتضى (436 ه.ق) شیخ طوسى به
زعامت و مرجعیت شیعه رسید و به دلیل تبحّرش در مناظرات کلامى و تألیفات
ارزشمندش به شیخ الطائفة معروف گردید؛ به گونه‏اى که خلیفه عباسى، القائم بأمر الله، با
همکارى امراى آل بویه، کرسى تدریس کلام در مرکز خلافت را به وى واگذار نمود.
اما به دلیل درگیرى‏ها و منازعاتى که متعصّبین از اهل سنت با برخى از شیعیان بغداد
داشتند و با اوج‏گیرى این حوادث در اوایل ورود طغرل سلجوقى به بغداد و سقوط دولت
مستعجل آل بویه در سال 448 ه.ق که منجر به هجوم متعصبین به خانه و کتابخانه شیخ و
سوختن کتاب‏ها و کرسى تدریس کلام وى گردید، شیخ الطائفه وادار به مهاجرت ثانوى
به نجف شد. و سرانجام حوزه نجف نیز در سال 460 ه.ق با فوت وى، از دانش وى
محروم گردید. شیخ طوسى داراى آثار و کتب فراوانى در زمینه‏هاى فقه و اصول،
حدیث، تفسیر و کلام و رجال و غیره مى‏باشد که کتاب تهذیب الاحکام و استبصار در
حدیث، از چهار کتاب معتبر روایى شیعه مى‏باشد و در علم کلام، داراى آثار معروفى
چون تلخیص الشافى و تمهیدالاصول و رسائل العشر بوده و کتاب‏هاى فقهى مبسوط و
الخلاف و النهایة و تفسیر تبیان نیز از این متکلم و فقیه بزرگ جهان تشیع مى‏باشد.

دانــلود