چکیده:
در این نوشتار سعی می‌شود تا قتل شیخ فضل‌الله نوری را به‌عنوان یک بحران بزرگ برای تاریخ معاصر ایران با توجه به چارچوب نیرو محور تحلیل و بررسی قرار بگیرد و فرضیه نگارنده این است که شکاف و اختلاف میان روحانیون و علما به‌عنوان یکی از چهار نیروی درگیر در مشروطیت بحران‌آفرینی کرد. ازآنجاکه تاریخ هر کشوری با توجه به وضعیت و اوضاع سیاسی و اجتماعی که منحصر به آن کشور است، مملو از حوادث و سرگذشت‌ها و اتفاقاتی است که بررسی و واکاوی آن‌ها و درنتیجه آگاهی پیدا کردن از علل و عوامل و چرایی و چگونگی آن‌ها می‌تواند نوعی بصیرت و توانایی تشخیص به افراد و نیروهای حاضر درصحنه سیاسی بدهد، به‌گونه‌ای که بتوانند انتخاب‌های صحیح و مناسبی را داشته باشند، بررسی تاریخ مشروطه ایران به‌ویژه نقطۀ افول و غروب و زوال مشروطه یعنی به دار آویخته شدن شیخ فضل‌الله نوری به‌عنوان یک چالش یا بحران اهمیت پیدا می‌کند، چراکه بررسی این حادثه از زوایا و جوانب مختلفی می‌تواند بازگوکننده خیلی از مسائل و مشکلاتی باشد که شاید هنوز هم درصحنه سیاسی، اجتماعی ایران و در میان نیروهای درگیر درصحنه سیاسی ایران وجود دارد. با توجه به شواهد تاریخی به نظر می‌رسد که هرچند نیروها و مؤلفه‌های مختلفی در جامعه آن روز فعال و صحنه‌گردان بودند ولی با توجه به دینی بودن جامعه آن روز و جایگاه روحانیت و مرجعیت در جامعه آن روز، اختلافِ میان مهم‌ترین مؤلفه و نیروی فعال آن روز یعنی روحانیت و مرجعیت که آن‌هم نتیجه تفرقه‌افکنی‌های جبهه مقابل به‌ویژه بیگانگان بود عامل اصلی این حادثه و اتفاق بود.

دانــلود