رویکرد صدرا و هایدگر به دوآلیسم نفس و بدن
مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1400 شماره 12
چکیده:
نحوۀ ارتباط نفس و بدن از جمله مسائلی است که با آغاز تفکر فلسفی مورد توجه قرار گرفت. تأثیر ذهنیتگرایی دکارتی بر حوزههای مختلف از جمله اخلاق و فرهنگ، موجب شده است که حل مسئلۀ دوآلیسم به یک دغدغه تبدیل شود. در این مقاله با مقایسۀ تطبیقی و با روش توصیفی-تحلیلی مشخص میشود که صدرا و هایدگر در رویکردی مشابه، انسان را یک موجود میانگارند، موضوعی که از نظر ایشان، مورد غفلت قرار گرفته است. این دو فیلسوف اگر چه با اصطلاحات متفاوت، بر این باور هستند که تمایز نفس از بدن امری عقلی و انتزاعی است و انسان به لحاظ وجودی ویژگیهای خاص خود را دارد. صدرا معتقد است نفس از بدن حادث میشود و در امتداد آن است و اگرچه ویژگیهای خاص خود را به عنوان امر مجرد نیز داراست، این امر به آن معنا نیست که دو موجود مستقل وجود داشته باشد، بلکه از نظر وجودشناختی یک موجود بیشتر نیست. ازاینرو تعدد این موجود به نفس و جسم، به اعتبار عقل است و این وجوه، اموری وجودی نیستند. هایدگر نیز معتقد است انسان در تجربۀ زیستۀ خود یکتاست. در نظر وی هرگونه برداشت دیگری از تجربۀ زیسته، فرع بر آن و محصول انتزاع عقلی و نه امر وجودی است. در دیدگاه وی تمایز دکارتی موجب میشود وجه سابژکتویسم انسان در فلسفه غالب گردد و تحت این عنوان، هستی خاص انسان به عنوان دازاین فراموش شود.
نحوۀ ارتباط نفس و بدن از جمله مسائلی است که با آغاز تفکر فلسفی مورد توجه قرار گرفت. تأثیر ذهنیتگرایی دکارتی بر حوزههای مختلف از جمله اخلاق و فرهنگ، موجب شده است که حل مسئلۀ دوآلیسم به یک دغدغه تبدیل شود. در این مقاله با مقایسۀ تطبیقی و با روش توصیفی-تحلیلی مشخص میشود که صدرا و هایدگر در رویکردی مشابه، انسان را یک موجود میانگارند، موضوعی که از نظر ایشان، مورد غفلت قرار گرفته است. این دو فیلسوف اگر چه با اصطلاحات متفاوت، بر این باور هستند که تمایز نفس از بدن امری عقلی و انتزاعی است و انسان به لحاظ وجودی ویژگیهای خاص خود را دارد. صدرا معتقد است نفس از بدن حادث میشود و در امتداد آن است و اگرچه ویژگیهای خاص خود را به عنوان امر مجرد نیز داراست، این امر به آن معنا نیست که دو موجود مستقل وجود داشته باشد، بلکه از نظر وجودشناختی یک موجود بیشتر نیست. ازاینرو تعدد این موجود به نفس و جسم، به اعتبار عقل است و این وجوه، اموری وجودی نیستند. هایدگر نیز معتقد است انسان در تجربۀ زیستۀ خود یکتاست. در نظر وی هرگونه برداشت دیگری از تجربۀ زیسته، فرع بر آن و محصول انتزاع عقلی و نه امر وجودی است. در دیدگاه وی تمایز دکارتی موجب میشود وجه سابژکتویسم انسان در فلسفه غالب گردد و تحت این عنوان، هستی خاص انسان به عنوان دازاین فراموش شود.
رویکرد صدرا و هایدگر به دوآلیسم نفس و بدن
3/21/2021 12:00:00 AM
رابطه نفس و بدن درنگاه ملاصدرا
نویسنده:
محمدتقی یوسفی
،
مقاله نشریه: معرفت فلسفی » سال 1390 (پياپي 34)، زمستان 1390 شماره2
گونه شناسی تشبیهات نفس و بدن
نویسنده:
مصطفی عزیزی علویجه
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1401 شماره 107
حدوث نفس (قبل از بدن، همراه با بدن، در امتداد بدن
نویسنده:
حسن معلمی
،
مقاله نشریه: قبسات » سال 1389 زمستان 1389 شماره58
نفس و بدن از دیدگاه علامه طباطبایی
نویسنده:
منصور نصیری
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1389 شماره 59
رابطه نفس و بدن از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
محمود شکری
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1389 تابستان 89 - مسلسل 4