چکیده:
«پشت پردۀ ریاکاری» عنوان کتابی از دَن آریلی است. آریلی در این کتاب تلاش کرده با ارائه شواهد تجربی فراوان نشان دهد «مدل سادۀ بزه خردمندانه» نمی‌تواند رفتارهای فریبکارانۀ ما را به‌خوبی توضیح دهد. براساس این مدل، افراد در هر موقعیت طبق تحلیل عقلانی و محاسبۀ هزینه - فایده، دست به بزه می‌زنند. فرد، سود و زیان حاصل از ارتکاب عمل مجرمانه را می‌سنجد و چنانچه سود عمل از زیان آن بیشتر باشد، به آن اقدام می‌کند. آریلی بر این باور است که محاسبۀ هزینه- فایده در کنار تصویری که از خودمان به‌عنوان انسان اخلاقی داریم، تعیین‌کنندۀ میزان فریبکاری ماست. محاسبۀ هزینه- فایده ما را به فریبکاری حداکثری فرامی‌خواند، اما ما به‌اندازه‌ای فریبکاری می‌کنیم که تصویر اخلاقی که از خودمان داریم، زیاد مخدوش نشود. عاملی که موجب می‌شود در ضمن فریبکاری، تصویر اخلاقی خودمان را حفظ کنیم، «قصه‌بافی» است. قصه‌بافی به ما کمک می‌کند فریبکاری خود را توجیه کنیم و به‌نوعی از درگیری با وجدان رهایی یابیم.در نوشتار حاضر، کوشش کرده‌ایم ضمن ارائه خلاصه‌‌ای از محتوای کتاب، ادعاهای نویسنده را نقد و بررسی کنیم. آزمایش‌های متعددی که آریلی برای اثبات ایده خود ترتیب داده است، در انتقاد از مدل سادۀ بزه خردمندانه موفق‌اند، ولی برای اثبات مدل خود وی بسنده نیستند؛بعضی از نتایج این آزمایش‌ها قابل‌تفسیرند و صراحتی در ادعای وی ندارند. البته برخی ادعاهای فرعی او با همین آزمایش‌ها به‌خوبی تأیید شده‌اند.

دانــلود