چکیده:
با برآمدن خاندان صفوی، بنیانی نو برای ساخت‌‌یابی هویت سیاسی- اجتماعی ایرانیان در نخستین گام‌های فرایند دولت‌سازی و ملت‌سازی فراهم آمد. مبنای رفتار صفویان آمیزه‌ای از باورهای صوفیانه، تمایزهای شیعی، اندیشه ایران‌شهری و اصول حکومت اسلامی ‌همساز با میراث اهل سنت بود. این مبنای مشروعیت و حقانیت، هویت ایران‌ معاصر را در دو سطح نرم افزار و سخت افزار و در دو عرصه درونی و بین‌المللی شکل داد.
 پژوهش پیش رو، با ره‌یافتی اسنادی- کتاب‌خانه‌ای بر آن است در سایه‌ واکاوی مبانی رفتار عصر صفوی، کیفیت مفصل‌بندی و ساخت‌یابی هویت سیاسی- اجتماعی ایرانیان را در آغاز برخورد با مدرنیته و مدرنیسم بررسی نماید. براساس یافته‌های این پژوهش، هویت ملی ایرانیان در دوران صفوی، به‌ویژه تا پیش از درگذشت شاه عباس‌اول، بر مبنای مؤلفه‌های چهارگانه تصوف، تشیع، ایران‌بودگی و سنت برآمده از حکومت اسلامی ‌تبیین ‌پذیر است. این امر توانست مرزهای هویتی، دگرسازانه و خصومت‌سازانه را در فضای فکری و کنشی ایران بازتعریف کند. خاندان صفوی در آغاز توانست مبنایی استوار برای ساخت‌بندی هویت ایرانی فراهم بیاورد اما در ادامه حکومت خود به‌واسطه زمان‌پریشی به سستی و گسست گرایید.

دانــلود