چکیده:
قرآن به‌عنوان کتابی آسمانی که برای هدایت بشر نازل شده، از خطاب به شکلی گسترده بهره برده است. از منظر صناعت کلامی، کلام خطابی تأثیر بیشتری ایجاد می‌کند، زیرا فردیت (فاعلیت) نهفته در کلام و در نتیجه برندگی آن را افزایش می‌دهد. قرآن از مزیت چنین کلامی برخوردار است و به نظر می‌رسد برای منظوری که «کلام وحی» در پی آن بوده است، یعنی هدایت، نقش اساسی دارد. به جهت کاربرد گسترده گفتار و عبارات خطابی در قرآن، طیف وسیعی از خطاب‌ها (و مخاطبان) در آن یافت می‌شود که تحت سه مقوله مجزا با عنوان عام، خاص و نبوی قابل بررسی است؛ به نحوی که خطاب‌های نبوی در مقایسه با دو مقوله دیگر دارای بیشترین فراوانی بوده است. باید یادآور شد که در بسیاری موارد، تفکیک خطاب‌های عام و خاص اگر نگوییم غیرممکن، دشوار است و تنها بافت کلام یا زمینه نزول وحی (شأن نزول) است که می‌تواند تا حدودی به شناخت مقوله صحیح کمک کند.

دانــلود