چکیده:
بررسى و نقد دیدگاه‌هاى گوناگون درباره تفسیر آیه نشوز و ضرب زن و ارائه نظریه جدیدى است. نویسنده، نخست جهت دست‌یابى به تفسیر صحیح آیه، هشت مرحله را یادآور گردیده و پس از بیان سازواره آیه که شامل چهار محور اصلى و در ارتباط با هم است، به ذکر پرسشها و ابهام‌هاى متعددى در رابطه با آیه پرداخته است. در ادامه، به تفصیل به بررسى و تحلیل معنى‌شناسانه واژه‌هاى اصلى آیه مى‌پردازد. نیز حالات گوناگون کاربرد و همایش و ترکیب این واژه‌ها به ویژه با حروف و ادوات به کار رفته در آیه مورد کاوش قرار گرفته است. در این جهت نخست، به بررسى قوّامیّت و محدوده آن و مبانى و معیارهاى قوّامیّت پرداخته و در تفسیر تفضیل بعضى بر بعضى، اقوال گوناگون را بیان و نقد کرده است. سپس موضوع زنان شایسته و معنى‌شناسى قانت و حافظ غیب را مطرح ساخته و پس از آن با تحلیل دقیق معناى نشوز، بیم نشوز و راه چاره را از دیدگاه فقه و قرآن بررسى کرده و چنین نتیجه گرفته که نشوز در آیه هرگز به معناى خوددارى زن از تمکین جنسى در برابر مرد نبوده و لغت و حدیث را بر این دعوى شاهد گرفته است. نویسنده معتقد است وعظ و هجر و ضرب، نه حکم واجب است و نه حقى براى مرد، بلکه راه حلى است براى مشکله‌اى بر سر راه خانواده که بنیاد آن را تهدید کرده، خطر فروریزى آن با طلاق را گوشزد مى‌کند. و این راه حل بى‌هیچ الزامى به گونه ارشاد و رهنمود از سوى خداوند ارائه شده است. بنابراین، زدن آرام، راهکارى دیگر در جهت جلوگیرى از پیش آمدن طلاق است و در صورتى که نتیجه عکس دهد و پابرجایى خانواده را مورد تهدید قرار دهد مطلوبیت و قابل توصیه نخواهد بود. بنابر آنچه رفتن رهنمود آیه ناسازگار با کرامت زن نبوده و تنها اعلام تنفّر از سوى شوهر و نوعى هشدار نسبت به خطرى است که بنیاد زناشویى را به خطر مى‌اندازد. از سوى دیگر راهکارى در پیشگیرى از اعمال حق طلاق از سوى شوهر است تا به مجرد مشاهده نشانه‌هاى ناسازگارى از زن اقدام به طلاق نکند، و این چه بسا بیشتر به سود زن خواهد بود. در پایان نیز، سبب نزول آیه مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.

دانــلود