مبانی عقلی تجسم اعمال در حکمت متعالیه

نویسنده: ، استاد راهنما: ، استاد مشاور 1: ، استاد مشاور 2: ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1395 - [دکتری]
چکیده:
چکیده: تجسم و پیکرپذیری اعمال در بسیاری از آیات و روایات، صراحتاً مورد توجه قرار گرفته است. حکیم گرانقدر صدرالمتألهین شیرازی در راستای مبانی عقلی معادجسمانی به خوبی از عهده تبیین عقلانی این امر برآمده است. طبق مبانی حکمت صدرائی بدن مرتبۀ نازله نفس است و از شئون و بلکه تجلی نفس است بر این اساس بدن بیگانه و مستقل نبوده و سبب پیدایش اعمال می گردد. با توجه به این که هر عمل و خلقی که از انسان سر می زند به واسطه تصور خیالی نفس نسبت به آن اعمال است که در اثر تکرار به ملکات نفسانی مبدل می گردد که باعث تمثل نفس گشته و به نفس قدرت فاعلیت متناسب با نوع و میزان ملکات می بخشد در هیچ عالم و نشئه ای نفس عاری از بدن متعین نمی گردد در دنیا بدن عنصری در برزخ بدن مثالی و در آخرت بدن اخروی. در عالم برزخ و آخرت نفس با جدا شدن از بدن عنصری موجد بدن برزخی و نعمات و عذابها و .... می گردد و در این امر به مشارکت ماده نیز نیازی ندارد. براساس مبانی ملاصدرا نعمات و آلام اخروی متناسب با درجه وجودی نفس از او صادر می گردد همانگونه که در مباحث معاد جسمانی نفس خالق بدن اخروی می گردد. با استمداد از مبانی یازده گانه ملاصدرا می توان بهترین براهین عقلی را برای تجسم اعمال را ارائه نمود. فاعلیت نفس، تجرد قوۀ خیال، حرکت جوهری، اتحاد عاقل و معقول بیشترین نقش را در به ثمر رساندن این هدف ایفا می نماید. گرچه اندیشمندانی چون محمدباقر مجلسی(ره) به شدت با پذیرش آن مخالفت نموده اند اما براهین مطرح شده مخدوش بوده و با تکیه بر آیات شریفه و روایات ائمه اطهار علیهم السلام تجسم اعمال اثبات می گردد. رسالت این نوشتار تحلیلی بر نقطه نظرهای اصول صدرائی در ارائه نظامی عقلائی براصل تجسم اعمال می باشد امید است این توفیق حاصل گردد. کلمات کلیدی: تجسم اعمال، حرکت جوهری، خیال، صورتهای اخروی، اتحاد عقل و عاقل و معقول، مبانی عقلی، صدرالمتالهین و حکمت متعالیه.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397