چکیده:
مفهوم و ماهیت زمان و مکان، محل نزاع در فلسفه غرب و شرق بوده است. این دو مقوله از مقولات سهل و ممتنع است؛ به طوری که ما هم اشیا را زمان‌مند و مکان‌مند می یابیم، ولی در تبیین آنها دچار مشکل می شویم. به همین دلیل، تفاوت آرا در این زمینه بسیار است؛ برخی زمان و مکان را امری موهوم دانسته و برخی به عینیت آن‌دو در خارج از ذهن باور دارند. کانت، که از تاثیر گذارترین فیلسوفان غرب بوده است، تحت تأثیر تشکیک‌های هیوم تبیین ویژه‌ای از مسئل زمان و مکان ارائه می دهد. او این مقولات را در در سیستم معرفت شناسان خود وارد کرده، نظام فلسفی خویش را بر آن بنا می کند. او از سویی درپی توجیه مبانی معرفتی علوم تجربی است، و از سوی دیگر عقل را درباره امور غیرمادی ناتوان از فهم و اثبات میبیند. به اعتقاد او معرفت ترکیبی از ماد شناسایی و صورت شناسایی است. ماد شناسایی، همان چیزی است که خارج از ذهن، از طریق حس به ذهن منتقل میشود، و صورت شناسایی، در مرحل تصور، زمان و مکان و در مرحل تصدیق مقولات پیشینی فاهمه هستند؛ بنابراین هرچه در زمان و مکان قرار نگیرد، از قلمرو معرفت بشر خارج است. در میان فلاسفهی اسلامی نیز ملاصدرا که با ارائ حکمت متعالیه، حکمت اسلامی را به اوج خود رساند، افزون بر این که به وجود زمان و مکان اعتقاد داشت، برای زمان منشأ انتزاع خارجی قائل شد، چنان که مکان را جوهر مقداری میدانست. در این پایان‌نامه، آرای کانت و ملاصدرا در مورد زمان و مکان صورت بندی و بررسی شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد علی رغم وجوه اشتراک آرای آنها، ملاصدرا با رویکرد هستی شناسانه زمان و مکان را بررسی کرده است، در حالی که کانت آن دو را در سیستم معرفتی انسان معنا می کند و رویکردی معرفت شناسانه به آنها دارد.واژگان کلیدی: ملاصدرا، کانت، زمان، مکان، وجود.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد