بررسی و نقد براهین‌ وجودی از منظر گراهام اُپی

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1399 شماره 97
چکیده:
در تاریخ فلسفه، کمتر استدلالی است که همچون برهان وجودی نظر متفکران را به خود جلب کرده باشد. گراهام اُپی، فیلسوف دین معاصر استرالیایی، خداناباوری است که با بررسی انواع برهان‌های وجودی، کوشیده است نقاط ضعف آنها را بنمایاند. در این پژوهش، در پیِ پاسخ به این پرسش‌‌ هستیم که اُپی چگونه برهان وجودی را صورت‌‌بندی کرده است و انتقادهای وی بر هر یک از این صورت بندی‌ها چیست؟ هدف این نوشتار آن است که با روشی تحلیلی، رده‌بندی و انتقادهای اُپی بر برهان‌های وجودی را تبیین نماید. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که روایت‌‌های متعددی هستند که ذیل عنوان برهان وجودی قابل دسته‌‌بندی‌اند. از نظر اُپی، ویژگی اصلی این استدلال‌‌ها آن است که باید پیشینی باشند تا تحت عنوان برهان وجودی قرار گیرند. عام‌‌ترین انتقادهای اُپی بر این رده‌بندی‌های هشت‌‌گانه، مصادره به مطلوب‌بودن، ارزش معرفتی نداشتن، انکار وقوع تناقض در فرض نبود خدا در خارج و عدم تصور موجودی با اوصاف لایتناهی می‌‌باشد. نتایج برگرفته از تحقیق آن است که با توجه به چالش‌‌های فرا روی برهان‌های وجودی برای اثبات وجود خداوند، این‌گونه استدلال‌‌ها، توانایی‌‌های مورد انتظار از یک برهان اثبات وجود خدا را برآورده نمی‌‌سازند؛ هرچند که الحاد اُپی و تصور وی از وجود و اوصاف خداوند قابل پذیرش نیست.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397