نقد روششناسی و معرفتشناسی اندیشه نوح هراری
نویسنده:
محمد عباسی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1402 زمستان 1401 مسلسل 54
چکیده:
تفکر هراری، مانند هر اندیشه دیگری، برخاسته از برخی اصول روشی و معرفتشناختی است. با توجه به تأثیر مستقیم رویکرد روشی و معرفتیِ هر اندیشمندی در چگونگی حصول نتایج، ضروری مینماید با روش تحلیلی-انتقادی، به بررسی آنها پرداخته شود. در این راستا نشان داده شده است هراری به «تجربهگرایی افراطی» تعلق خاطر دارد و از «استقرای ناقص» برای رسیدن به ادعاهای کلیِ خود استفاده میکند؛ در حالی که انحصار راه رسیدن به واقعیت در روش تجربی، ادعایی خودشکن بوده، استقرای ناقص از حیث منطقی برای رسیدن به نتایج کلی، کارایی لازم را ندارد. همچنین هراری از حیث روشی، در موارد متعدد با «طرح ادعاهای بدون دلیل» در تلاش است داستان منسجمی از سرگذشت انسان ارائه نماید. با وجود این، کنار هم قراردادن آنها در برخی موارد منجر به «ناسازگارهای درونی» شده و نشان از یک «سطحینگری» و عدم وسواس علمی در آثار اوست. بررسی روششناختی و معرفتشناختی آثار هراری ما را به آن میرساند که او نتوانسته است اصول معرفتیِ درستی اتخاذ نماید و به همین دلیل اشکالات و کاستیهای قابل توجهی در اندیشه او رسوخ کرده است.
تفکر هراری، مانند هر اندیشه دیگری، برخاسته از برخی اصول روشی و معرفتشناختی است. با توجه به تأثیر مستقیم رویکرد روشی و معرفتیِ هر اندیشمندی در چگونگی حصول نتایج، ضروری مینماید با روش تحلیلی-انتقادی، به بررسی آنها پرداخته شود. در این راستا نشان داده شده است هراری به «تجربهگرایی افراطی» تعلق خاطر دارد و از «استقرای ناقص» برای رسیدن به ادعاهای کلیِ خود استفاده میکند؛ در حالی که انحصار راه رسیدن به واقعیت در روش تجربی، ادعایی خودشکن بوده، استقرای ناقص از حیث منطقی برای رسیدن به نتایج کلی، کارایی لازم را ندارد. همچنین هراری از حیث روشی، در موارد متعدد با «طرح ادعاهای بدون دلیل» در تلاش است داستان منسجمی از سرگذشت انسان ارائه نماید. با وجود این، کنار هم قراردادن آنها در برخی موارد منجر به «ناسازگارهای درونی» شده و نشان از یک «سطحینگری» و عدم وسواس علمی در آثار اوست. بررسی روششناختی و معرفتشناختی آثار هراری ما را به آن میرساند که او نتوانسته است اصول معرفتیِ درستی اتخاذ نماید و به همین دلیل اشکالات و کاستیهای قابل توجهی در اندیشه او رسوخ کرده است.
نقد روششناسی و معرفتشناسی اندیشه نوح هراری
1/1/1402 12:00:00 AM