نقش عدالت در قانونگذاری در حکومت اسلامی
نویسنده:
حسنعلی علی اکبریان
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1395 شماره 87
چکیده:
مهمترین منبع قانونگذاری در حکومت اسلامی احکام اسلام است. ازسویدیگر، یکی از مهمترین اهداف حکومت در قانونگذاری اقامۀ عدالت در جامعه است. در این مقاله چهار نقش برای عدالت در قانونگذاری ترسیم شده است: نخست اینکه، آیا رعایت عدالتِ ماهوی در قانونگذاری لازم است و آیا عدالت درکنار احکام اسلام، دغدغهای مستقل از دغدغۀ اجرای احکام برای قانونگذار ایجاد میکند؟ دوم اینکه، عدالت چه نقشی در تعیین فتوای معیار در قانونگذاری دارد؟ سوم اینکه، عدالت چه نقشی در قانونی کردن حکم شرعی دارد، بدین معنا که اگر قانونی کردن حکمِ شرعی، در شرایط زمانه، ظالمانه مینمود، چه باید کرد؟ و چهارم اینکه، عدالت در تزاحم با دیگر مقاصد شریعت و دیگر اهداف حکومت چه جایگاهی دارد؟
روش این مقاله تحلیلی و با فرضِ مبنای ولایت مطلقۀ فقیه است. فقه سنی و مباحث حقوقی در این مقاله نقش پررنگی ندارند. این بحث یکی از مباحث فقه قانونگذاری است.
مهمترین منبع قانونگذاری در حکومت اسلامی احکام اسلام است. ازسویدیگر، یکی از مهمترین اهداف حکومت در قانونگذاری اقامۀ عدالت در جامعه است. در این مقاله چهار نقش برای عدالت در قانونگذاری ترسیم شده است: نخست اینکه، آیا رعایت عدالتِ ماهوی در قانونگذاری لازم است و آیا عدالت درکنار احکام اسلام، دغدغهای مستقل از دغدغۀ اجرای احکام برای قانونگذار ایجاد میکند؟ دوم اینکه، عدالت چه نقشی در تعیین فتوای معیار در قانونگذاری دارد؟ سوم اینکه، عدالت چه نقشی در قانونی کردن حکم شرعی دارد، بدین معنا که اگر قانونی کردن حکمِ شرعی، در شرایط زمانه، ظالمانه مینمود، چه باید کرد؟ و چهارم اینکه، عدالت در تزاحم با دیگر مقاصد شریعت و دیگر اهداف حکومت چه جایگاهی دارد؟
روش این مقاله تحلیلی و با فرضِ مبنای ولایت مطلقۀ فقیه است. فقه سنی و مباحث حقوقی در این مقاله نقش پررنگی ندارند. این بحث یکی از مباحث فقه قانونگذاری است.
نقش عدالت در قانونگذاری در حکومت اسلامی
3/20/2016 12:00:00 AM