تحلیلی بر عملکرد صفی قلیخان در مواجهه با شورش افغان‌های ابدالی (1129 ه.ق.)

مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1400 بهار1400 _ مسلسل 85
چکیده:
افغان‌های ابدالی که در ایالت مرزی هرات ساکن بودند به تبعیت ازهم­تباران غلجزائی خود در قندهار علیه صفویان شورش کردند. صفی­قلی­خان ترکستان­ اغلی (د. 1129ه.ق.) مشهور به دیوانه بنا بر اصرار بیش از حد درباریان و شاه صفوی با منصب سپه‌سالاری به جنگ با ابدالیان رفت. شورش ابدالی­ها در مقایسه با خطرات بزرگ‌تری که حکومت صفویان پشت سر گذاشته بود، شورشی قابل اعتنا محسوب نمی­شد، اما این شورش به دلایلی که موضوع بررسی این مقاله است، تبدیل به چالشی خطرناک برای حکومت صفویان گردید.هدف این پژوهش، بررسی تحلیلی عملکرد و اقدامات صفی­قلیخان، سپه‌سالار صفویان برای مقابله با شورش ابدالی‌ها با رویکردی آسیب­شناختی و با واکاوی منابع اصلی آن دوره است. یافته­های این پژوهش نشان می‌دهد عدم آشنایی کافی صفی‌قلی‌خان با اصول جنگی، اتخاذ سیاست‌های نادرست نظامی، بی­توجهی به اعتقادات مذهبی و فرهنگی سربازان و عدم استفاده درست از ظرفیت‌های منطقه خراسان سبب شکست و ناکارآمدی ارتش صفویان در برابر شورش ابدالی‌ها گردید.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397