چکیده:
انسان موجودی اجتماعی است و تأمین نیازهای مادی و معنوی او با چگونگی روابط با یکدیگر ارتباط دارد. اسلام که دینی جامع، مناسب با فطرت بشری و برای زندگی است، به طور مبنایی  ـ نه استراتژیکی ـ خواهان هم‌زیستی مسالمت‌آمیز مسلمانان در روابط با یکدیگر است؛ چنانچه‌ گفته‌اند: «هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ... در یک موقعیت استراتژیکی بین روابط خصمانه و رقابت‌آمیز، اتخاذ می‌شود».^[1] قرآن که کتاب زندگی است، انسان‌ها را از یک پدرومادر و بدون برتری نژادی می‌داند^[2] و مؤمنان را برادر یکدیگر دانسته است: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَینَ أَخَوَیکمْ».^[3] همچنین خواهان یادآوردی نعمت الهی، یعنی پیدایش الفت و برادری میان آنان پس از دشمنی شده است: «وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً....».^[4] نیز مؤمنان در روایاتی، برادر یکدیگر، از یک پدرومادر و مانند جسد واحده دانسته شده است که اگر آسیبى به یکى از ایشان برسد، به تمام اعضا سرایت کرده و همه براى او بیدار و ناراحت‌اند: «الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ کَالْجَسَدِ الْوَاحِدِ، إِذَا اشْتَکَى شَیْ‏ءٌ مِنْهُ وُجِدَ [أَلَمُ‏] ذَلِکَ فِی سَائِرِ جَسَدِهِ...» و «الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ،... سَهِرَ الآخَرُونَ».^[5]   [1]. کلود دلماس، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز، ص 14با اقتباس. [2]. «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا...» (حجرات: 13). [3]. حجرات: 10. [4]. آل عمران: 103. [5]. حسین بن سعید کوفى اهوازى، المؤمن، ص 38.

دانــلود