بازخوانی هویت دولت اسلامی در عراق و شام (داعش): فهم زمینه های فکری و سیاسی ـ اجتماعی
نویسندگان:
عبدالعظیم السیمری
،
علی اشرف نظری
،
عبدالعظیم السیمری
،
علی اشرف نظری
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1393 شماره 68 - زمستان 93
چکیده:
پیکارجویان سلفی- تکفیری دولت اسلامی عراق و شام (داعش) که پس از 29 ژوئن 2014 میلادی. به «خلافت اسلامی» تغییر نام دادند، گروهی از تروریستهای بینالمللیاند که با زمینههای متفاوت جغرافیایی از کشورهای مختلف عربی، آسیایی، اروپایی و افریقایی گرد هم آمدهاند. هدف اساسی داعش، احیای حکومت اسلامی و تسلط بر همه مناطق حیاتی و حکم بر مبنای دین با همۀ اصول و مؤسسات لازم میباشد. اندیشۀ برتر داعش، تفکر «جهاد تنها راه حل» و بهدستگرفتن سلاح برای مواجهه با نظامها (لیبرال، لائیک، بعث و هر آنچه غیراسلامی است) است. هدف ابتدایی رزمندگان داعش احیای حکم اسلام و تسلط بر همۀ مناطق حیاتی و اجرای احکام اسلام با همۀ قواعد و سیستمهای آن می باشد. داعش بر همین مبنا، قرائتی خاص و سنتی-ایدئولوژیک از دین اسلام است و می کوشد به راهبردهایی تروریستی تکیه کند و با استناد به اصول عقایدی و تاریخی، اعمال خشونتبار خود را توجیه کند. مسئله داعشِ متأثر از تحولات داخلی عراق و سوریه و شکنندگی ساختارهای نظامی و سیاسی در این دو کشور، ناکارآمدی نیروهای نظامی در برخورد با حرکتهای چریکی و جنگهای نامنظم، هراس عمومی و آشفتگی عمیق مدنی و مهمتر از همه دستیابی داعش به منابع مالی جدید و اعمال کنترل بر مناطق و مراکز حیاتی موجب شده است معمای تروریسم به یک شوک بزرگ و حتی به صورت محتمل به یک فاجعه بینالمللی مبدل شود.
پرسش اساسی نوشتار حاضر این است که زمینه های فکری و عملی شکلگیری داعش در تفکر اسلامی کداماند و اختلافات و تمایزات تفکر اصیل اسلامی و تفکر داعش چیست؟ فرضیۀ اصلی نیز چنین است: ساختار فکری و عملی داعش، مبتنی بر قرائتی تجهیزی و ایدئولوژیک از اسلام است که دارای ریشههای تاریخی و عقیدتی، منابع مادی- انسانی و آگاهی گسترده از عوامل جغرافیایی- سیاسی است و به دنبال بهرهگیری از راهبرد دولتسازی میباشد. در این پژوهش، ریشههای شکلگیری داعش، بنیانهای فکری- اسلامی داعش، ساختار سازمانی داعش و مؤسسات آن، موقعیت آن در نقشۀ سیاسی اهل سنت، نحوة سازماندهی و رابطه آن با القاعده بررسی میشود.
پیکارجویان سلفی- تکفیری دولت اسلامی عراق و شام (داعش) که پس از 29 ژوئن 2014 میلادی. به «خلافت اسلامی» تغییر نام دادند، گروهی از تروریستهای بینالمللیاند که با زمینههای متفاوت جغرافیایی از کشورهای مختلف عربی، آسیایی، اروپایی و افریقایی گرد هم آمدهاند. هدف اساسی داعش، احیای حکومت اسلامی و تسلط بر همه مناطق حیاتی و حکم بر مبنای دین با همۀ اصول و مؤسسات لازم میباشد. اندیشۀ برتر داعش، تفکر «جهاد تنها راه حل» و بهدستگرفتن سلاح برای مواجهه با نظامها (لیبرال، لائیک، بعث و هر آنچه غیراسلامی است) است. هدف ابتدایی رزمندگان داعش احیای حکم اسلام و تسلط بر همۀ مناطق حیاتی و اجرای احکام اسلام با همۀ قواعد و سیستمهای آن می باشد. داعش بر همین مبنا، قرائتی خاص و سنتی-ایدئولوژیک از دین اسلام است و می کوشد به راهبردهایی تروریستی تکیه کند و با استناد به اصول عقایدی و تاریخی، اعمال خشونتبار خود را توجیه کند. مسئله داعشِ متأثر از تحولات داخلی عراق و سوریه و شکنندگی ساختارهای نظامی و سیاسی در این دو کشور، ناکارآمدی نیروهای نظامی در برخورد با حرکتهای چریکی و جنگهای نامنظم، هراس عمومی و آشفتگی عمیق مدنی و مهمتر از همه دستیابی داعش به منابع مالی جدید و اعمال کنترل بر مناطق و مراکز حیاتی موجب شده است معمای تروریسم به یک شوک بزرگ و حتی به صورت محتمل به یک فاجعه بینالمللی مبدل شود.
پرسش اساسی نوشتار حاضر این است که زمینه های فکری و عملی شکلگیری داعش در تفکر اسلامی کداماند و اختلافات و تمایزات تفکر اصیل اسلامی و تفکر داعش چیست؟ فرضیۀ اصلی نیز چنین است: ساختار فکری و عملی داعش، مبتنی بر قرائتی تجهیزی و ایدئولوژیک از اسلام است که دارای ریشههای تاریخی و عقیدتی، منابع مادی- انسانی و آگاهی گسترده از عوامل جغرافیایی- سیاسی است و به دنبال بهرهگیری از راهبرد دولتسازی میباشد. در این پژوهش، ریشههای شکلگیری داعش، بنیانهای فکری- اسلامی داعش، ساختار سازمانی داعش و مؤسسات آن، موقعیت آن در نقشۀ سیاسی اهل سنت، نحوة سازماندهی و رابطه آن با القاعده بررسی میشود.
بازخوانی هویت دولت اسلامی در عراق و شام (داعش): فهم زمینه های فکری و سیاسی ـ اجتماعی
3/21/2014 12:00:00 AM
بررسی ایدئولوژی گروه تکفیری - وهابی دولت اسلامی عراق و شام (داعش)
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1392 شماره 64 - زمستان 92
جریان های فکری سیاسی اسلامی عراق پس از 2003
نویسندگان:
منصور میراحمدی
،
محمد حسین مرزه
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1396 بهار1396 شماره1
بحران هویت در عراق معاصر: واکاوی علل و زمینه ها
نویسندگان:
عنایت الله یزدانی
،
مختار شیخ حسینی
،
مقاله نشریه: سیاست » سال 1392 (پياپي 25)، بهار 1392 شماره5
جریان‌های فکری سیاسی اسلامی عراق پس از 2003
نویسندگان:
محمد حسین مرزه
،
منصور میراحمدی
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1396 شماره 77 - بهار 96
مبانی فکری و زمینههای اجتماعی جریان‌های معاصر عراق
نويسنده:
شمس‌الله مریجی
،
کتاب: بوستان کتاب قم - 1387
زمینه های فکری ثبات و بی ثباتی در جمهوری اسلامی ایران
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1384 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
زمینه های فکری ثبات و بی ثباتی در جمهوری اسلامی ایران
پایان‌نامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم انسانی - 1384 - [کارشناسی ارشد]
بازخوانی مولفه های تبیینی خطبه های بانوی کربلا در کوفه و شام
نویسنده:
شمس الله مریجی*
،
مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1402 دوره 11، شماره 1 (تابستان 1402)
شاخص های کارآمدی دولت در منظومه ی فکری رهبران انقلاب اسلامی
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1398 پاییز 1398 شماره 3