سیر تحول حمل بر تقیه در فقه از دوره شیخ طوسی تا دوره مقدس اردبیلی: تحول از طریقیت به موضوعیت
نویسنده:
سید محمد کاظم مددی الموسوی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1393 شماره 82
چکیده:
یکی از روشهای فقهای شیعه در مواجهه با روایات متعارض، حمل یکی از روایات بر تقیه بوده است، ولی ضوابط این حمل در طول دورههای مختلف تغییرات مهمی کرده است. از مهمترین این دورهها، دوره شیخ طوسی در قرن پنجم است که در دوره وی این حمل اولینبار رواج گسترده یافت و او روایات متعددی را حمل بر تقیه کرد، اما مبانی شیخ در اتخاذ این روش، در دورههای بعدی فقه شیعه تغییر مییافت و هر دسته از اصحاب، طبق مبانی خود رویکردهای متفاوتی را پیش میگرفتند؛ چنانکه در نهایت منجر به تغییر ماهوی حمل بر تقیه شد. آنچه شیخ عرضه کرده بود که صرفاً طریقی برای کشف واقع بود، تبدیل به ابزاری بدون تعهد به واقع گردید. همچنین به جهت روابط متقابل این مسئله با بعضی دیگر از مباحث فقهی و اصولی، این تغییرات نقش تأثیرگذاری در بعضی از تحولات فقه شیعه داشته است. بررسی آن زوایای پنهانی، چرایی رخدادن بعضی تغییرات را روشن خواهد کرد. این پژوهش به بررسی این استحاله و علل مؤثر در آن و همچنین آثار آن در بعضی حوزههای دیگر میپردازد.
یکی از روشهای فقهای شیعه در مواجهه با روایات متعارض، حمل یکی از روایات بر تقیه بوده است، ولی ضوابط این حمل در طول دورههای مختلف تغییرات مهمی کرده است. از مهمترین این دورهها، دوره شیخ طوسی در قرن پنجم است که در دوره وی این حمل اولینبار رواج گسترده یافت و او روایات متعددی را حمل بر تقیه کرد، اما مبانی شیخ در اتخاذ این روش، در دورههای بعدی فقه شیعه تغییر مییافت و هر دسته از اصحاب، طبق مبانی خود رویکردهای متفاوتی را پیش میگرفتند؛ چنانکه در نهایت منجر به تغییر ماهوی حمل بر تقیه شد. آنچه شیخ عرضه کرده بود که صرفاً طریقی برای کشف واقع بود، تبدیل به ابزاری بدون تعهد به واقع گردید. همچنین به جهت روابط متقابل این مسئله با بعضی دیگر از مباحث فقهی و اصولی، این تغییرات نقش تأثیرگذاری در بعضی از تحولات فقه شیعه داشته است. بررسی آن زوایای پنهانی، چرایی رخدادن بعضی تغییرات را روشن خواهد کرد. این پژوهش به بررسی این استحاله و علل مؤثر در آن و همچنین آثار آن در بعضی حوزههای دیگر میپردازد.
سیر تحول حمل بر تقیه در فقه از دوره شیخ طوسی تا دوره مقدس اردبیلی: تحول از طریقیت به موضوعیت
3/21/2014 12:00:00 AM