نهادهای آموزشی خراسان در عهد عباسیان با تکیه بر عصر خلافت مأمون ( 198 - 218 ه ق )
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1398 زمستان 97 _ مسلسل 76
کلیدواژه:
Khorasan
،
خراسان
،
خراسان
،
institute of science
،
المؤسسة التعلیمیة
،
نهاد علم
،
Institute of Education
،
المؤسسة العلمیة
،
نهاد آموزش
،
Ma’mun
،
مأمون
،
مأمون
،
تمدن اسلامی
،
Islamic civilization
،
الحضارة الإسلامیة
چکیده:
رونق فرهنگی عصر اول عباسی، اقتدار و تسامح نسبی خلفا و دولتمردان این عصر و شرایط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر قلمرو اسلامی، زمینههای بهرهگیری مسلمانان را از میراث فرهنگی دیگر ملل، مانند نهادهای آموزشی هموار کرد و امکان تحقق بخشی از آموزههای اسلامی را در علمآموزی و مدنیت فراهم آورد. در این میان خراسان دارای جایگاهی ویژه بود و با توجه به عوامل و زمینههای زیر در عرصه علم و آموزش، رشدی فراوان یافت و مراکز آموزشی نوظهوری در آنجا پدید آمدند. عواملی مانند جایگاه ویژه خراسان در تکوین و تحکیم قدرت بنیعباس، استقرار و تعلق خاطر مأمون به این منطقه، علاقهمندی مأمون به علم، حضور امام علی بن موسی(ع)در این منطقه و نقش ایشان در فعالیتهای علمی و سرانجام موقعیت ویژه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خراسان که با پیدایش حکومتهای محلی بر ظرفیتهای آن افزوده شد در این امر تأثیر فراوانی داشتند. بررسی سیر تحول علمی و آموزشی خراسان با تأکید بر جایگاه مراکز آموزشی عصر امارت و خلافت مأمون و واکاوی تأثیرگذاری شرایط سیاسی بر آن، به ویژه سهم دولتمردان این عصر، مسئلهای است که مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع دست اول در پی تبیین آن است.
رونق فرهنگی عصر اول عباسی، اقتدار و تسامح نسبی خلفا و دولتمردان این عصر و شرایط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر قلمرو اسلامی، زمینههای بهرهگیری مسلمانان را از میراث فرهنگی دیگر ملل، مانند نهادهای آموزشی هموار کرد و امکان تحقق بخشی از آموزههای اسلامی را در علمآموزی و مدنیت فراهم آورد. در این میان خراسان دارای جایگاهی ویژه بود و با توجه به عوامل و زمینههای زیر در عرصه علم و آموزش، رشدی فراوان یافت و مراکز آموزشی نوظهوری در آنجا پدید آمدند. عواملی مانند جایگاه ویژه خراسان در تکوین و تحکیم قدرت بنیعباس، استقرار و تعلق خاطر مأمون به این منطقه، علاقهمندی مأمون به علم، حضور امام علی بن موسی(ع)در این منطقه و نقش ایشان در فعالیتهای علمی و سرانجام موقعیت ویژه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خراسان که با پیدایش حکومتهای محلی بر ظرفیتهای آن افزوده شد در این امر تأثیر فراوانی داشتند. بررسی سیر تحول علمی و آموزشی خراسان با تأکید بر جایگاه مراکز آموزشی عصر امارت و خلافت مأمون و واکاوی تأثیرگذاری شرایط سیاسی بر آن، به ویژه سهم دولتمردان این عصر، مسئلهای است که مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع دست اول در پی تبیین آن است.
نهادهای آموزشی خراسان در عهد عباسیان با تکیه بر عصر خلافت مأمون ( 198 - 218 ه ق )
3/21/2019 12:00:00 AM