راه حلی برای مسئلۀ قدیمی تبیین تشکیک عَرْضی
نویسنده:
هادی موسوی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1394 شماره 79
چکیده:
اصل عقلی تشکیک در وجود بهعنوان یکی از اصول حکمت متعالیه تلاش دارد کثرت موجود در عالم را ذیل نظریه اصالت وجود تبیین کند. با اینکه برهان عقلی از این اصل پشتیبانی میکند، ولی چگونگی وقوع کثرات در مرتبه موجودات عرْضی ذیل آن اصل در فلسفه اسلامی تبیین نشده است. یا دستکم تبیین روشنی از چگونگی تکثرات عرْضی در ذیل این اصل وجود ندارد. این در حالی است که توضیحها درباره چگونگی تبیین کثرات در این اصل در آرای صاحبنظران توضیح کثرات طولی است. این نوشتار درصدد است تا با تبیین اصول تکثرات طولی و عرْضی موجودات، تبیینی از نحوه تشکیک عرْضی ارائه دهد که عامل تمایز خارج از عوامل وجودی نباشند. با این حال، این مقاله تنها بخشی از این تبیین را عهدهدار است. این نوشتار نه درصدد ارائه نظریهای جدید است و نه نظریه جدیدی با توجه به مبانی ملاصدرا ارائه میکند، بلکه تنها با توجه به اصول حکمت متعالیه درصدد ارائه «تبیین» برای یکی از نظریههای ملاصدراست، بهگونهایکه عامل تمایز وجود به امری خارج از وجود نباشد.
اصل عقلی تشکیک در وجود بهعنوان یکی از اصول حکمت متعالیه تلاش دارد کثرت موجود در عالم را ذیل نظریه اصالت وجود تبیین کند. با اینکه برهان عقلی از این اصل پشتیبانی میکند، ولی چگونگی وقوع کثرات در مرتبه موجودات عرْضی ذیل آن اصل در فلسفه اسلامی تبیین نشده است. یا دستکم تبیین روشنی از چگونگی تکثرات عرْضی در ذیل این اصل وجود ندارد. این در حالی است که توضیحها درباره چگونگی تبیین کثرات در این اصل در آرای صاحبنظران توضیح کثرات طولی است. این نوشتار درصدد است تا با تبیین اصول تکثرات طولی و عرْضی موجودات، تبیینی از نحوه تشکیک عرْضی ارائه دهد که عامل تمایز خارج از عوامل وجودی نباشند. با این حال، این مقاله تنها بخشی از این تبیین را عهدهدار است. این نوشتار نه درصدد ارائه نظریهای جدید است و نه نظریه جدیدی با توجه به مبانی ملاصدرا ارائه میکند، بلکه تنها با توجه به اصول حکمت متعالیه درصدد ارائه «تبیین» برای یکی از نظریههای ملاصدراست، بهگونهایکه عامل تمایز وجود به امری خارج از وجود نباشد.
راه حلی برای مسئلۀ قدیمی تبیین تشکیک عَرْضی
3/21/2015 12:00:00 AM