چکیده:
این مقاله سعی بر آن دارد که با پرداختن به مقوله مشروعیت حکومت قاجار و نظریه­های مختلف اندیشمندان در ارتباط با آن، نحوۀ برخورد حکومت قاجار را با چالش مشروعیت به صورتی مستقل بررسی کند. بدیهی است که یکی از ارکان مشروعیت پس از ورود دین اسلام به سرزمین ایران، نظر کارشناسان این دین یعنی علماء در ارتباط با حکومت وقت بوده است. حاکمان قاجار می‌‍‌کوشیدند از این پتانسیل برای مشروعیت بخشی به حکومت خود استفاده کنند و تا حدود بسیاری در این زمینه موفق شدند. اما مشروعیت قاجار با چالش‌هایی نیز روبرو شد.مشروطیت و سیر آن نیز در زمان قاجار یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که ارکان مقبولیت حکومت قاجار را به لرزه در آورد؛ طولانی شدن حکومت ناصرالدینشاه ، زیاد شدن ظلم و استبداد او و واگذاری امتیازات بی­حد و حصر به بیگانگان، رابطۀ علما و مردم با حکومت را به رابطه‌ی تقابلی مبدل ساخت. علما بر روی منابر و در جلسات وعظ و ارشاد خود با مردم کارهای حکومت را زیر سؤال بردند که این مسأله منجر به شورش‌های اولیهبه رهبری علما بر علیه حکومت قاجار شد. در نهایت این مقابله بین علماء و حکومت با جنبش تنباکو به اوج خود رسید؛ و موجب شد تا مشروعیت حکومت زیر سؤال رفته، بستر برای بروز انقلاب مشروطه فراهم گردد و بدین وسیله پایه های سست مشروعیت قاجار به لرزه درآید.  

دانــلود