چکیده:
از مهم‌ترین مسائل تاثیرگذار در حوادث تاریخ صدر اسلام تقسیم بیت‌المال است. به دنبال فتوحات، غنایم بسیاری به بیت‌المال مسلمانان سرازیر شد. عدم مدیریت درست بیت‌المال، تقسیم ناعادلانه و واگذاری امتیازات بر اساس وابستگی و منافع سیاسی در این دوره، موجب تغییر ارزش‌های اسلامی شد. به همین سبب فاصله طبقاتی و تضاد منافع در جامعه اسلامی ایجاد شد. امام علی (ع) برای تغییر این وضع، بر اساس قرآن و سنت پیامبر6 امتیازها را لغو و بیت‌المال را به صورت مساوی بین مسلمانان تقسیم کرد. سوال اصلی مقاله این است که آسیب‌های تقسیم بیت‌المال قبل از حکومت امام علی(ع) چه بود و سیره ایشان در تقسیم بیت‌المال چگونه بود؟ در این پژوهش با بررسی منابع تاریخی و تحلیل سیاسی دوره امام علی(ع)، نشان داده شد که در فاصله رحلت رسول خدا6 تا خلافت امام علی(ع) به سبب عدم مدیریت درست بیت‌المال، دنیاگرایی و سوءاستفاده از بیت‌المال در میان مسلمانان رواج یافت. اگرچه مقابله با رانت خوارانِ بیت‌المال از مهمترین اقدامات و اصلاحات اقتصادی امام علی(ع) بود، با این همه آسیب‌های سیاست اشتباه خلفای اولیه در تقسیم بیت المال موجب بروز فتنه‌های جمل، قاعدین و صفین در دوره امام علی(ع) شد.

دانــلود