چکیده:
فاطمیان (297-567ق) از همان سال ورود به مصر362ق به برگزاری آیین‌‌های مختلف دینی و قومی توجه جدی داشتند. در این میان آیین‌‌های شیعی به‌ویژه جشنواره غدیر و سوگواره عاشورا به جهت ارتباط وثیق با هویت دولت شیعی فاطمیان و مشروعیت مورد ادعای این دولت در مقابل عباسیان، اهمیت ویژه یافت. مطابق گزارش‌های منابع، جشنواره عید غدیر همه‌ساله در مصر فاطمی برگزار می‌‌شد. رقابت با تسنن رسمی عباسیان، تقویت هویت شیعی فاطمیان و مشروعیت دولت اسماعیلیان و نیز تلاش در جهت تغییر رفتار مصریان به‌عنوان مقدمه تغییر ساختار ارزشی و اعتقادی ایشان، موجب اهمیت‌دادن به برپاداشت غدیریه و استمرار برپایی جشن غدیر گردید. این جشنواره همواره از جهت عظمت، ابهت وگستردگی در طول دو قرن مذکور یکسان نبود و بارها متناسب با سیاست فرهنگی دولت فاطمیان دچار تغییرات و تحولات قابل توجهی شد. اینکه این جشن چه تحولاتی به خود دید و هر مرحله چه ویژگی‌‌هایی داشت، اصلی‌‌ترین سؤال این تحقیق است که با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تاریخی بررسی خواهد شد. یافته‌‌های این تحقیق نشان می‌‌دهد این مراسم در ابتدا ساده وگسترده بود؛ ولی پس از تثبیت دولت فاطمی در مصر تحولات عظیمی را از سرگذراند. چنان‌که عمده محققان این جشن مهم و باشکوه را که در طول یک دهه برپا می‌شد و کارناوال‌های شادی همراه با نمادهای شیعی را گزارش کرده‌اند. راه اندازی موکب عظیم امام - خلیفه فاطمی در این دوره ضمن شادی‌‌بخشی به جشن غدیر، در اشاعۀ فرهنگ شیعی بسیار مؤثر بود. به دلیل هزینه‌‌بر‌بودن این موکب، در دوره پایانی دولت فاطمیان این جشن محدود به داخل قصر و به ‌صورت ساده و یک‌روزه برگزار می‌شد.

دانــلود