معناشناسی معادل‌های واژگانی جامعه در سوره اعراف و بررسی تفاوت‌های آن‌ها (مطالعه موردی: امت، قریه، قوم)

مقاله نشریه: فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی » سال 1397 شماره 9
چکیده:
مفهوم جامعه (به معنای گروهی از انسان‌ها) در قرآن کریم و به‌ویژه سورۀ اعراف، با واژگان متفاوتی بیان‌شده است که ازجملۀ آن‌ها می‌توان به امت، قریه و قوم اشاره کرد؛ این در حالی است که این واژگان متفاوت هرکدام تأکید بر روی جنبه‌ای خاص از زندگی گروهی از انسان‌ها دارند؛ از همین روی ضرورت شناسایی دقیق معنا و دلالت این واژگان متفاوت در جهت فهم عمیق‌تر مضامین قرآنی، آشکار می‌گردد.
این مقاله به شیوۀ توصیفی-تحلیلی به بررسی معادل‌های واژگانی مفهوم «جامعه» در سوره اعراف پرداخته است و درصدد است از منظر زبانی و معنایی ابتدا هر یک از این واژگان متفاوت را به‌طور کامل تعریف کرده و در گام بعدی این موضوع را ریشه‌یابی و سپس اثبات نماید که در کلمات اجتماعی سوره اعراف با توجه به معنای کلمه و بافت آیه، فقط همان کلمه می‌تواند در آیه جای‌گیر شود و چنانچه کلمۀ خاص جای خود را به مفاهیم متناظر دیگر بدهد معنای آیه دچار نقص و نارسایی می‌شود. شایان‌ذکر است که انتخاب سوره اعراف بدان جهت بوده که در این سوره نسبت به دیگر سوره واژگان دربردارندۀ مفهوم جامعه، بیشتر ذکرشده است.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397