مقایسه جایگاه نفسالامری ذات و تعیّنات الهی در دو منظر صدرایی و عرفانی
نویسنده:
سید احمد غفاری
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1400 بهار1400 _ مسلسل 47
کلیدواژه:
ذات الهی
،
تعیّنات حقی
،
تمایز نفسالامری
،
تمایز اعتباری
،
تمایز احاطی
،
عرفان اسلامی
،
حکمت متعالیه
چکیده:
هدف پژوهش اعتباری یا غیراعتباریدانستن تمایز تعیّنات حقی از ذات حضرت حق، از پرسشهای مشترک در حکمت و عرفان اسلامی است. پرسش این است که آیا تعیّنات علمی احدی و اسمایی، حقیقتاً و در نفسالامر با یکدیگر متمایزند یا تمایز مقام ذات از مقام احدیت و واحدیت، امری اعتباری است و این عناوین، فارغ از اعتبار ذهنیِ فاعل شناسا، هیچ گونه تعدد و تمایزی ندارند. در همین راستا، هدف این پژوهش، کشف نگرش عرفان اسلامی و حکمت متعالیه در خصوص این موضوع است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل اصطیادی و مقایسه، به بررسی تحلیلی و تطبیقی نگرش عرفانی و صدرایی در این موضوع پرداخته است؛ همچنین این تحقیق مبتنی بر دادههای کتابخانهای انجام گرفته است. یافتههای تحقیق از این قرار است که تمایز ذات و تعیّنات حقی در کلام ملاصدرا به تمایز وجود و ماهیّت و تمایز محیط و محاط تنظیر شدهاند که نشاندهنده تمایز نفسالامری ذات و تعیّنات در حکمت متعالیه است؛ همچنین اعتقاد عارفان اسلامی به تقدم رتبی مقام باطن و غیب نسبت به مقام شهادت و صورت و اعتقاد آنان به تمایز احاطیِ ذات و تعیّنات، بهروشنی به تمایز نفسالامری حضرت ذات از حضرت اسماء دلالت میکند. نتیجه تحقیق آن است که عینیّت ذات و صفات در نگرش عرفانی و صدرایی مربوط به ساحت وجود و تحقّق است و منافاتی با تقدّم رتبی و نفسالامری مقام ذات نسبت به مقام صفات ندارد.
هدف پژوهش اعتباری یا غیراعتباریدانستن تمایز تعیّنات حقی از ذات حضرت حق، از پرسشهای مشترک در حکمت و عرفان اسلامی است. پرسش این است که آیا تعیّنات علمی احدی و اسمایی، حقیقتاً و در نفسالامر با یکدیگر متمایزند یا تمایز مقام ذات از مقام احدیت و واحدیت، امری اعتباری است و این عناوین، فارغ از اعتبار ذهنیِ فاعل شناسا، هیچ گونه تعدد و تمایزی ندارند. در همین راستا، هدف این پژوهش، کشف نگرش عرفان اسلامی و حکمت متعالیه در خصوص این موضوع است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل اصطیادی و مقایسه، به بررسی تحلیلی و تطبیقی نگرش عرفانی و صدرایی در این موضوع پرداخته است؛ همچنین این تحقیق مبتنی بر دادههای کتابخانهای انجام گرفته است. یافتههای تحقیق از این قرار است که تمایز ذات و تعیّنات حقی در کلام ملاصدرا به تمایز وجود و ماهیّت و تمایز محیط و محاط تنظیر شدهاند که نشاندهنده تمایز نفسالامری ذات و تعیّنات در حکمت متعالیه است؛ همچنین اعتقاد عارفان اسلامی به تقدم رتبی مقام باطن و غیب نسبت به مقام شهادت و صورت و اعتقاد آنان به تمایز احاطیِ ذات و تعیّنات، بهروشنی به تمایز نفسالامری حضرت ذات از حضرت اسماء دلالت میکند. نتیجه تحقیق آن است که عینیّت ذات و صفات در نگرش عرفانی و صدرایی مربوط به ساحت وجود و تحقّق است و منافاتی با تقدّم رتبی و نفسالامری مقام ذات نسبت به مقام صفات ندارد.
مقایسه جایگاه نفسالامری ذات و تعیّنات الهی در دو منظر صدرایی و عرفانی
3/21/2021 12:00:00 AM