چکیده:
مقالۀ پیش رو تلاشی معناشناسانه برای کشف معنایی است که سهروردی از لفظ «وجود» درمی‌یافته است، تا از این رهگذر بخشی از ریشه‌های باور به «اعتباریّت وجود» شناخته شود و با روشن شدن ماهیت اعتقاد به «اصالت ماهیت» مرزهای افتراق آن با «اصالت وجود» نمایان گردد. در این مقاله پس ‌از تحریر دلایل شش‌گانۀ سهروردی بر اعتباریت وجود، به تحلیل آن دلایل پرداخته و نشان ‌داده‌ایم سهروردی وجود را «مفهومی ذهنی» و «وصفی عرضی» می‌فهمیده و لازمۀ منطقی چنین فهمی، حکم به اعتباریت وجود است. سپس آشکار ساخته‌ایم که امر اصیل در فلسفۀ سهروردی «ماهیت محقق خارجی» است. اما ابن‌سینا و ملاصدرا نیز با اعتباریت چنان وجودی و عینیت چنین ماهیتی مخالف نیستند. پس نزاع اصالت وجود یا ماهیت بر سر چیست؟ پاسخ این است که ما در ذهن دو مفهوم داریم: ماهیت، که موضوع هلیات بسیط است؛ و وجود، که محمول آن‌ها می‌باشد. مسئلۀ اصالت این است که آن‌چه در متن واقع است فرد بالذات کدام یک از این دو است؟ سهروردی می‌گوید: ماهیت، اصالت‌وجودی‌ها می‌گویند: وجود. هم‌چنین به روش معناشناسانه نشان داده‌ایم که منظور سهروردی از «وجود صرف»، واقعیت تجردی است که با اصالت ماهیت سازگار است. به این ترتیب، اتهام تناقض‌گویی که ملاصدرا بر او وارد می‌سازد، رفع خواهد شد.

دانــلود